می‌توان گفت پتینه کاری در گذشته، کهنه کردن قسمتی از یک دیوار یا یک سقف محسوب می‌شد. اما امروزه دیگر پتینه کاری تنها تکنیک کهنه کردن به شمار نمی‌آید، بلکه هدف از اجرای پتینه‌کاری، ایجاد بافت‌های متنوع بر روی سطوح است. عملیات پتینه کاری مختص به ساختمان‌های مسکونی نیست و می‌توان آن را در ساختمان‌های تجاری و اداری نیز اجرا کرد. با جایگزینی این تکنیک به جای استفاده از رنگ روغن و کاغذ دیواری می‌توان یک فضای جدیدی را خلق کرد. در واقع پتینه کاری ساختمان زیر مجموعه نقاشی ساختمان محسوب می‌شود و اجرای آن کار ساده ای است.
فهرست مطالب:
- سبک‌های مختلف پتینه کاری
- ویژگی‌های پتینه کاری در فضای داخلی
- انواع تکنیک‌های اجرای پتینه کاری
- ایجاد طرح برجسته با پتینه کاری
- ایجاد طرح راه راه با پتینه کاری
- پتینه کاری بر روی گچبری
- استفاده از متریال سیمان برای پتینه کاری
- پتینه کاری روی سطح چوب
- پتینه کاری بر روی دیوار
- پتینه کاری بر روی سقف
- هزینه اجرای پتینه کاری
- سخن پایانی
سبک‌های مختلف پتینه کاری
امروزه پتینه کاری ساختمان را در دو سبک کلاسیک و مدرن انجام می‌دهند. اگر سبک کلاسیک را برای پتینه کاری فضای داخلی خانه خود انتخاب کرده‌اید، بیشتر سبک‌های قدیمی را باید اجرا کنید. در این سبک بیشتر از ورق طلا در پتینه کاری استفاده می‌شود، همچنین نقش‌هایی که در این نوع پتینه کاری می‌توانید انتخاب کنید، طرح آجر، سنگ یا ترک است. طرح‌هایی که برای پتینه کاری مدرن استفاده می‌شود، بیشتر طرح ابر و باد یا طرح فرشتگان است. در پتینه کاری مدرن بیشتر از ورق نقره استفاده می‌شود و می‌توان این سبک را بر روی هر سطحی از جمله دیوار گچی، دیوار پوشیده از کاغذ دیواری، رنگ یا چوب نیز اجرا کرد.
ویژگی‌های پتینه کاری در فضای داخلی
آنچه افراد را ترغیب به اجرای پتینه کاری فضای داخلی می‌کند، رهایی از فضای یکنواخت است. پتینه کاری با توجه به طیف گسترده رنگ‌ها، اشکال و بافت‌ها می‌تواند هر دیوار ساده‌ای را به طور کلی تغییر دهد. از جهت دیگر پتینه کاری روی دیوار تقریباً عمر طولانی دارد و اگر در طول زمان دچار آسیب شود، به راحتی می‌توان بخش مورد نظر را ترمیم کرد. این پوشش نسبت به سایر متریالها برای پوشش دیوار، معمولاً دیرتر کثیف می‌شود و گرد و غبار کمتری بر روی آن قرار می‌گیرد. البته بیشتر تکنیک‌های پتینه‌کاری قابل شستشو هستند و اگر با گذشت زمان دچار آلودگی و کثیفی بشوند، می‌توان آن‌ها را تمیز کرد. اگر بخشی از فضای دیوار و سقف دچار ترک باشد، پتینه کاری از راهکارهای مفید برای پوشاندن ترک‌ها خواهد بود. در فضای خانه نیز قسمت‌های مختلفی وجود دارد که برای این هنر می‌توانید آن‌ها را در نظر بگیرید، دیوار اتاق‌ها، سقف‌ها و ستون‌ها از جمله فضاهایی هستند که برای انجام هنر پتینه کاری می‌توانند مناسب باشند. از دیگر ویژگی‌های پتینه کاری این است که می‌توانید آن را بر روی انواع سطوح فلزی، چوبی، سیمانی، گچی و کاغذی اجرا کنید. در این هنر، طرح‌های مختلف را می‌توانید با توجه به فضا اعمال کنید. طرح چرم، طرح چوب، طرح بتن، طرح آجر، طرح سنگ، طرح ابر و باد، طرح موتیف، طرح فرشته و سایر طرح‌های سنتی و مدرن.
انواع تکنیک‌های اجرای پتینه کاری
روش‌های اجرای پتینه کاری ساختمان متنوع است، که با توجه به فضای مورد نظر می‌توان یکی از روش‌ها را انتخاب و این هنر را اجرا کرد.
تکنیک کار با اسفنج
در این نوع پتینه کاری ابتدا باید سطح مورد نظر را رنگ‌آمیزی کنید، رنگی که انتخاب می‌کنید می‌تواند بسیار مهم باشد چرا که در ادامه کار بخش مهمی از فضا خواهد شد. پس از انتخاب یک رنگ مناسب، کاملاً سطح مورد نظر را رنگ‌آمیزی کنید و اجازه دهید تا رنگ به طور کامل خشک شود، سپس یک رنگ متضاد نسبت به رنگ روی دیوار را انتخاب کنید. سپس با توجه به طرح و نقشی که در ذهن دارید با یک اسفنج، رنگ متضاد را به صورت ضربه‌ای به دیوار بزنید. در نظر داشته باشید اسفنج کمی مرطوب باشد سپس داخل سطل رنگ و براق‌کننده قرار دهید. اگر حجم رنگی که به اسفنج می‌ماند زیاد است، می‌توانید با یک کاغذ مقدار اضافی رنگ را بگیرید. دقت داشته باشید تا با توجه به طرح مورد نظر ضربه‌ها را وارد کنید. البته برای محو شدن مرز ضربه‌ها، با یک اسفنج مرطوب ضربه‌های آرام وارد کنید و مرزها را بپوشانید.
تکنیک کار با خمیر یا پلاستر
خمیر پتینه کاری انعطاف‌پذیری بالایی دارد و نحوه کار با آن بسیار آسان است. به دلیل انعطاف‌پذیری، می‌توان بر روی تمام سطوح آن را اجرا کرد و همچنین می‌توان آن را به اشکال مختلف حالت داد. پس از اجرای خمیر روی سطح، باید اجازه دهید تا خمیر کاملاً خشک شود. شما می‌توانید با این خمیر در دو سبک سطح صاف و سطح برجسته پتینه‌کاری را انجام دهید.
تکنیک کار با ورق طلا
در این روش پتینه کاری ساختمان، پس از رنگ‌آمیزی سطح مورد نظر، با استفاده از چسب‌های مخصوص سطح را باید کاملاً پوشش دهید. دقت داشته باشید برای استفاده از این چسب‌ها باید آن را با آب رقیق کنید، سپس با استفاده از قلمو چسب را بر روی سطوح بزنید. سپس ورق طلاهای تزیینی را بر روی سطح مورد نظر بچسبانید، بهتر است با یک پارچه بر روی ورق‌ها بکشید تا کاملاً ورق‌ها به سطح بچسبد و مواد اضافی آن کنده شود، اجرای این تکنیک می‌تواند فضا را کاملا شیک کند.
تکنیک کار با بتونه
در پتینه کاری با بتونه، کار با سرعت بالا انجام می‌شود. به دلیل اینکه این نوع بتونه دارای رزین است، بسیار لطیف است و کیفیت بالایی دارد، همچنین به دلیل روغنی بودن کمی انعطاف دارد. این متریال نسبت به سایر مواد در اجرای پتینه‌کاری می‌تواند هزینه‌های شما را کاهش دهد. قبل از اجرای کار باید سطح را کاملا صاف و اگر برآمدگی وجود دارد، آن‌ها را برطرف کنید، سپس به هنر پتینه کاری بپردازید.
تکنیک کار با پارچه
در این تکنیک باید یک سطح را از برجستگی‌ها پاک کنید، سپس یک تکه پارچه کهنه را انتخاب و در دستان خود مچاله کنید و در سطل رنگ قرار دهید، سپس به آرامی بر روی دیوار رنگ‌آمیزی شده ضربه وارد کنید. سعی کنید ضربه‌هایی که بر روی دیوار می‌زنید، از یک هماهنگی خاصی برخوردار باشد تا در نهایت یک نقش فوق‌العاده را برای دیوار خلق کنید. یک روش دیگر به جای ضربه زدن با پارچه این است که پارچه را به صورت لوله تا کرده، سپس مانند وردنه روی دیوار بکشید تا طرح‌هایی نقش ببندد. بهتر است از رنگ روغن برای پوشش دیوار استفاده کنید که قابل شستشو باشد، اگر کمی از رنگ روغن را با براق کننده مخلوط کنید، فضای به دست آمده روشن‌تر و اگر از براق‌کننده کمتر استفاده کنید کمی رنگ کدر خواهد شد.
تکنیک کار با نقاشی کلاسیک
در پتینه کاری نقاشی کلاسیک، ابتدا باید سطح مورد نظر را به چسب آغشته کنید، پس از کمی خشک شدن چسب، نقاشی کلاسیک را روی سطح بچسبانید، در ادامه با استفاده از برخی تکنیک‌ها، نقاشی چسبیده شده را پتینه کاری و رنگ آن را تغییر بدهید.
تکنیک کار با رنگ برداری
در این روش پس از رنگ آمیزی سطح مورد نظر، با استفاده از یک دستمال مچاله شده رنگ اضافی را به حالت ضربه‌ای از روی سطح بردارید. پس از برداشتن رنگ‌های اضافی حالت پتینه روی دیوار ایجاد می‌شود. دقت داشته باشید رنگی که برای سطح استفاده می‌کنید باید کمی رقیق باشد. در این تکنیک هدف از پتینه کاری ساختمان در واقع ایجاد بافت بر روی دیوار است.
ایجاد طرح برجسته با پتینه کاری
برای ایجاد بافت بر روی سطح می‌توان از یک خمیر استفاده کرد، خمیری که متشکل از پودر مل، آب، رنگ و روغن الیف است که نسبتاً انعطاف‌پذیر و نرم است. دیوار را با آن می‌پوشانند تا بافت مورد نظر ایجاد شود، سپس طرح مورد نظر را بر روی آن ایجاد می‌کنند.
ایجاد طرح راه راه با پتینه کاری
برای پتینه کاری به طرح راه راه باید مراحل را پشت سر هم و به ترتیب اجرا کنید. پس از رنگ‌آمیزی کامل دیوار و خشک شدن رنگ، با نوار چسب‌های پهن، راه راه‌های مورد نظر را در فاصله‌های یکسان بر روی دیوار بچسبانید. سپس پتینه‌کاری را اجرا کنید و پس از خشک شدن، با دقت چسب‌ها را از روی دیوار جدا کنید. انتخاب رنگ بستگی به دکوراسیون، سلیقه و روانشناسی رنگ‌ها دارد.
پتینه کاری بر روی گچبری
در بسیاری از خانه‌های قدیمی از گچبری استفاده می‌شده است، بر روی آن‌ها نیز می‌توانید با استفاده از ورق طلا پتینه کاری را پیاده سازی کنید.
استفاده از متریال سیمان برای پتینه کاری
معمولاً از پتینه کاری سیمانی برای فضای داخلی ساختمان‌ها استفاده نمی‌کنند، چرا که با رنگ خاکستری تقریباً جو ایجاد شده سرد و بی‌روح خواهد بود، از این جهت از این نوع پتینه‌کاری بیشتر برای فضاهای غیرمسکونی استفاده می‌کنند. از جمله موادی که برای این نوع پتینه‌کاری استفاده می‌کنند مواد معدنی، گچ و ترکیبات دیگر است. با ترکیب سیمان سفید، آهک و پودر سنگ نیز می‌توان ملات مناسبی برای پتینه‌کاری آماده کرد. پس از این که سطح مورد نظر با این مواد پوشانده شد با ابزارهای خاصی نقش و طرح‌های انتخابی را پیاده‌سازی می‌کنند.
پتینه کاری روی سطح چوب
اگر بخشی از دیوار یا سقف خانه شما از چوب است می‌توانید آن را پتینه‌کاری کنید. البته باید چند نکته را در نظر داشته باشید، چوب‌ها معمولاً از درختان مختلفی تهیه می‌شوند و رنگ‌پذیری هر یک نیز می‌تواند به دلیل بافت و تراکمی که دارند، متفاوت باشد. بر روی چوب ماده‌ای استفاده می‌کنند تا چوب اکسید شود و رنگ‌آمیزی بر روی آن به راحتی صورت گیرد. از چند روش می‌توان برای پتینه کاری چوب استفاده کرد. استفاده از شاپان که یک پوشاننده خوب برای چوب است، در پتینه‌کاری چوب استفاده می‌شود. شاپان را با کمی تینر، نفت یا بنزین رقیق کرده، سپس با یک پارچه روی سطح چوب میکشند. همچنین می‌توان از لاک الکل برای عدم نفوذ رطوبت به چوب نیز استفاده کرد. یکی دیگر از روش‌ها، استفاده از رنگ‌های روغنی دیوار است که می‌توان برای اجرای پتینه‌کاری چوب استفاده نمود.
پتینه کاری بر روی دیوار
امکان دارد با گذشت زمان دیوارهای خانه دچار ترک شوند یا در گذشته یک دیوار را به عنوان دیوار تابلو در نظر گرفته بوده‌اید و حالا جای میخ‌ها و قاب‌ها بر روی دیوار باقیمانده است، می‌توانید از هنر پتینه کاری برای پوشش دیوار استفاده کنید تا ترک‌ها کاملاً از بین بروند. یکی از مهم‌ترین دیوارهایی که می‌توان پتینه‌کاری را روی آن اجرا کرد، دیوار اتاق پذیرایی است، به دلیل اینکه این دیوار جلوه خاصی را به خانه می‌بخشد. طرح مورد نظر، تکنیک و سبک پتینه کاری بر روی دیوار باید با توجه به دکوراسیون داخلی و سلیقه افراد اجرا شود. اگر پذیرایی و اتاق نشیمن کوچک است، از رنگ‌های روشن برای پتینه کاری استفاده کنید تا فضا را بزرگتر نشان دهد.
پتینه کاری بر روی سقف
اگر سقف خانه از پتینه کاری پوشیده شده باشد، قطعاً فضایی زیباتر را خواهید داشت. هیچ تفاوتی بین سطح دیوار و سطح سقف وجود ندارد و شما می‌توانید از تمام تکنیک‌های پتینه کاری بر روی سقف نیز استفاده کنید. اگر سقف کوتاه است توصیه می‌شود از رنگ‌های روشن استفاده کنید، اما اگر ارتفاع سقف بلند است می‌توانید از ورق طلا یا ورق نقره نیز بر روی پتینه‌کاری استفاده کنید. البته توصیه می‌شود سقف فضاهایی که بزرگ هستند را برای این هنر انتخاب کنید. معمولاً طرح‌هایی که برای سقف استفاده می‌شود، ابر و باد، گل و فرشته است. حتی اگر بر روی سقف، کناف نیز وجود داشته باشد می‌توان پتینه کاری را اجرا کرد.
هزینه اجرای پتینه کاری
به دلیل اینکه هزینه اجرای پتینه کاری ساختمان کمی بالا است، معمولاً تنها قسمتی از فضای خانه را به این کار اختصاص می‌دهند. اگر تمام فضای مورد نظر را با هنر پتینه کاری پوشش دهید، جلوه مورد نظر را نخواهد داشت. انتخاب طرح می‌تواند هزینه‌ها را کاهش یا افزایش دهد، البته متراژ فضای مورد نظر نیز در تعیین هزینه‌ها مؤثر است. اگر سطح زیرسازی صاف و یکدست نباشد پتینه‌کاری جلوه خوبی نخواهد داشت، ازاین‌رو باید زیرسازی را درست اجرا کرد که هزینه شما را افزایش ندهد.
سخن پایانی
از تکنیک‌ها و روش‌های مختلفی برای تزیین و طراحی داخلی فضای خانه استفاده می‌کنند، یکی از روش‌های مدرن پتینه‌کاری است که جلوه دیوار و سقف را بسیار تغییر می‌دهد و فضایی چشم‌گیر را به وجود می‌آورد. با توجه به بودجه، فضا و میزان روشنایی می‌توانید از انواع تکنیک‌های پتینه کاری ساختمان برای تزیین دیوار و سقف استفاده کنید.