زمان زیادی است که از چوب خام برای ساخت انواع وسایل خانگی و تزئینی استفاده میشود؛ با این‌حال در سال‌های اخیر استفاده از چوب خام به دلیل داشتن نقاط ضعفی مانند شکنندگی زیاد و ماندگاری کم، محدود شده است.
بسیاری از طراحان ترجیح می‌دهند که در دکوراسیون و ساخت وسایل خانگی از انواع و اقسام چوب فرآوری شده استفاده کنند. چوب‌های فرآوری شده مقاومت قابل توجهی داشته و از سمتی قیمت مناسب و نمای منحصر به فردی دارند. یکی از پرکاربردترین انواع چوب فرآوری شده، چوب پلاست است که در این مقاله از مجله معمار نو قصد داریم یک شَمای کلی از آن ارائه دهیم.
سوالات متداول:
در چه مواردی می‌توانیم از چوب پلاست استفاده کنیم؟
1. نصب کفپوش 2. ساختن انواع گلدان در طراحی روف گاردن و تراس 3. طراحی نرده و پله 4. ساختن آلاچیق و پرگولا 5. دیوار پوش نمای داخلی و خارجی 6. ساخت نیمکت، میز و صندلی 7. نصب سقف کاذب
در زمان خرید چوب پلاست باید به چه مواردی توجه کنیم؟
یکدست بودن چوب، وزن، رنگ و ضخامت چوب، مقاوم و استحکام کافی چوب پلاست از مواردی هستند که در هنگام خرید باید توجه کنید.
چوب پلاست چیست؟
چوب پلاست به نام‌های کامپوزیت چوب پلاستیک (wood plastic composite) یا چوب پلاستیک نیز خوانده میشود. این چوب ترکیب خاصی از مواد شیمیایی مختلف، فیبر و خرده چوب است.
سازندگان این چوب، در انتخاب خرده چوب‌ها اختیار زیادی داشته و در مواقعی از کاه، پوسته بیرونی بادام زمینی، بامبو و حتی علف‌های مقاوم هرز مقاوم نیز استفاده می‌کنند. مواد شیمیایی این چوب نیز تقریبا ثابت بوده و معمولا شامل پلی اتیلن، پلی پروپیلن و پی وی سی میشود. کشور‌های آفریقایی بهترین نوع این چوب را تولید کرده و به اقصی نقاط جهان صادر می‌کند. در کشور ایران نیز چندین کارخانه بزرگ آن را با کیفیت مطلوب و مناسب تولید می‌کند.
مزایای استفاده از چوب پلاست
این چوب مزایای منحصر به فردی دارد که باعث شده در بسیاری از مواقع انتخاب آن، اولویت افراد باشد.
از مزایای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
عدم امکان ایجاد خط و خش بر سطوح چوب
هیچ نگرانی در رابطه با ایجاد خط و خش بر سطح این چوب وجود ندارد و به ندرت می‌توان خط و خشی در آن مشاهده کرد. ترکیبات پلاستیکی و چوبی مخصوص این فرآورده، باعث کیفیت و مقاومت بالای آن شده است. به دلیل اینکه کمترین خط و خش و آسیب‌های ظاهری بر این چوب دیده شده، از آن به وفور به منظور ساخت وسایل چوبی تزئینی استفاده میشود.
ماندگاری طولانی بیش از 25 سال
اگر قرار است از مقدار زیادی چوب، در منزلتان استفاده کنید و تا مدت‌ها قصد تعویض آن را ندارید؛ از کامپوزیت چوب پلاستیک استفاده کنید. این کامپوزیت بیش از 25 سال عمر مفید دارد و با نگهداری صحیح، نمایی همانند روز اول خواهد داشت.
هزینه پایین نسبت به انواع جنس دیگر چوب
این چوب قیمت مناسبی با توجه به کیفیت، استحکام و دوام خاصش دارد. کمتر چوبی، این خواص را با توجه به چنین کیفیت و ظاهر مطلوبی داشته و از این جهت می‌تواند انتخاب مناسب و قابل قبولی جهت تنوع بخشیدن به خانه و تغییر نمای آن باشد.
سهولت در نگهداری و شست‌وشو
سهولت در نگهداری و شست‌وشو چوب، نکته بسیار مهمی است که هنگام خرید باید آن را مدنظر داشته باشید. برخی از چوب‌ها هنگام شست وشو کیفیت خود را از دست می‌دهند و مقدار زیادی آب جذب می‌کنند. این چوب نگرانی‌های فوق را ندارد و به راحتی می‌توانید آن را شست‌وشو دهید.
جنس آن به گونهای است که لکه‌ها و کثیفی‌ها را در خود جذب نخواهد کرد. انواع مواد شوینده، اسید‌های ضعیف و چربی نیز باعث افت کیفیت چوب نمی‌شود و به راحتی از سطح آن پاک خواهد شد. به علاوه به زمان زیادی جهت تمیزکردن آن نیاز نداریم و این کار به سرعت انجام میشود.
مقاومت در برابر نم و رطوبت
نم و رطوبت همواره یک تهدید جدی است که سلامت انواع چوب را به خطر می‌اندازد. چوب به راحتی تحت تأثیر نم و رطوبت قرار می‌گیرد؛ اما این موضوع نباید شما را از خرید وسایل چوبی منصرف کند. چوب‌هایی مانند چوب پلاستیک تحت تأثیر نم و رطوبت قرار نخواهند گرفت. حتی اگر مدت طولانی در مجاورت با رطوبت قرار بگیرد به بهترین شکل رنگ، استحکام و بافت خود را حفظ کرده و زیبایی‌اش مانند روز اول خواهد بود.
مقاومت دربرابر نفوذ حشرات
از دیگر مزایای این چوب، کیفیت و مقاومت فوق‌العاده‌اش در برابر حشرات است. حشرات یکی از تهدیدات رایج برای سلامت چوب‌ها هستند. استفاده از انواع حشره‌کش و مواد شیمیایی گاهی می‌تواند آن‌ها را دور کند؛ اما بسیاری از آنان به مواد شیمیایی مقاوم‌اند. بهتر است که از ابتدا چوبی تهیه کنید که استحکام کافی را در برابر حمله و نفوذ حشرات داشته باشد؛ چرا که راه‌حل‌های جانبی برای جلوگیری از نفوذ حشرات، چندان مطمئن و گره‌گشا نیستند.
عایق حرارتی و صوتی
این کامپوزیت در مقابل گرما و سرما و حتی صوت مانند عایق عمل می‌کند؛ به همین خاطر از بهترین چوب‌ها برای استفاده به عنوان کفپوش و حتی دیوارپوش است. گرما و سرمای بیرونی کفپوش محوطه و دیوارپوش حیاط را تحت تأثیر قرار نداده و حتی کیفیت آن را به خطر نمی‌اندازد.
معایب استفاده از چوب پلاست
اُفت کیفیت رنگ در مجاورت با آفتاب
ساختار شیمیایی خاص این چوب باعث میشود که در مجاورت دائمی با آفتاب، رنگ آن مقداری تغییر پیدا کند. لازم به ذکر است که هرچه کیفیت این کامپوزیت‌ها بهتر باشد تغییر رنگ، کمتر و نامحسوس خواهد بود و برعکس اگر کامپوزیتی بی‌کیفیت تهیه کنید، رنگپریدگی آن محسوس و بیش از حد خواهد بود.
اگر تصمیم دارید که از این کامپوزیت در طراحی انواع تراس، طراحی بالکن، سقف حیاط خلوت و … که در مجاورت با آفتاب هستند استفاده کنید؛ تهیه چوب به رنگ‌های کلاسیک توصیه میشود. تا جای ممکن از رنگ‌آمیزی چوب به رنگ‌های فانتزی خودداری کرده و سعی کنید از رنگ‌های طبیعی این چوب بهره بگیرید.
نیازمند زمان و انرژی زیاد برای تولید
مراحل فرآوری این چوب به هدررفت مقدار زیادی انرژی و اسراف در مصرف آب می‌انجامد. گرچه محصول نهایی زیبا، باکیفیت و کاربردی است؛ اما حجم زیاد انرژی و منابع تلف شده، تبدیل به نکته‌ای منفی درخصوص این چوب شده است.
متفاوت بودن نحوه اجرا نسبت به انواع دیگر چوب
ماهیت این چوب، به دلیل مواد و نحوه فرآوری آن، با دیگر چوب‌ها متفاوت است و نمی‌توان آن را چوب یا پلاستیک خالص نامید. برهمین اساس کار با آن نیز با نحوه کار با چوب و پلاستیک متفاوت است و قلق خاص خود را دارد. هرفردی نمی‌توان نصب و برش آن را انجام دهد و باید در انتخاب استادکار، دقت شود.
کاربردهای چوب پلاست در طراحی دکوراسیون
کامپوزیت چوب پلاستیک، کاربردهای زیادی در طراحی دکوراسیون دارد. تقریبا دستتان در هر انتخابی باز است و از نماسازی گرفته تا ساخت انواع دیوارپوش می‌توانید از آن استفاده کنید.
نصب کفپوش
اگر به کفپوش‌های سنگی علاقه ندارید، از کفپوش پلاست استفاده کنید. کفپوش پلاست محدود به خانه نمی‌شود و در بالکن و طراحی مسیر باغ و حیاط نیز قابل نصب است. این کفپوش‌ها شیک و منحصربه فرداند و با بیشتر سبک‌های چیدمان همخوانی دارند.
ساختن انواع گلدان و روف گاردن
از این چوب برای ساخت انواع فلاور باکس و روف گاردن نیز استفاده میشود. امروزه ایده ساخت روف گاردن و فضایی سبز بر بام بسیار محبوب است. برای اینکه فضایی یکدست و متناسب با طبیعت داشته باشید تا جای ممکن از عناصر طبیعی مانند چوب و سنگ استفاده کنید.
ساختن نرده و پله
استفاده از این نوع چوب، باعث میشود نرده و پله در محوطه، شکل متفاوت و زیبایی به خود بگیرند. همچنین این چوب تضمین‌کننده کیفیت و مقاومت نرده پله‌ها است. نکته دیگر این است که تمیزکردن و نگهداری از نرده و پله با این جنس بسیار راحت و آسان است.
ساختن آلاچیق و پرگولا
خواص این چوب باعث شده که تبدیل به یکی از بهترین متریال برای ساخت آلاچیق و پرگولا شود. ظاهر خاص چوب و مقاومت مطلوب آن در برابر آفتاب، رطوبت، باد و باران از مزایای آن در ساخت انواع آلاچیق چوبی و طراحی نشیمن خصوصی در باغ است.
دیوار پوش نمای داخلی
اجرای نمای چوبی برای دیوارهای داخلی خانه، انتخاب بسیار خوبی است. چوب به عنوان عنصری از طبیعت، به ساکنین خانه احساس امنیت و آرامش می‌بخشد؛ همچنین تاحدی نقش یک عایق حرارتی را در دیوار چوبی به عهده می‌گیرد.
دیوار پوش نمای خارجی
از این نوع چوب در دیوارپوش نمای خارجی ساختمان نیز استفاده میشود. فرقی نمی‌کند که در چه خانه‌ای زندگی می‌کنید. این چوب خانه‌های آپارتمانی را چشم‌نوازتر نشان می‌دهد، همچنین در طراحی نمای ویلایی به طبیعت و عناصر آن نزدیک می‌کند. به شکل ویژه پیشنهاد میشود که برای نمای خانه‌های روستایی از این چوب استفاده کنید.
ساخت نیمکت، میز و صندلی
از دیگر کاربردهای این چوب می‌توان به ساخت انواع نیمکت و تخت حیاط، میز و صندلی راحتی کنار استخر با کامپوزیت چوب پلاستیک اشاره کرد. می‌توانید از این وسیله‌ها در فضای داخلی خانه، بالکن و حیاط نیز استفاده کرده و نگرانی از بابت شکنندگی و عدم ماندگاری آن نداشته باشید.
نصب سقف کاذب
اگر سقف ساده و نامتناسبی دارید، بهتر است که از یک پوشش برای زینت بخشیدن به آن استفاده کنید. پوشش سقف کاذب با جنس پلاست باعث میشود که نمای زیرین سقف به طور کامل پوشانده شده و نمای زیبای چوبی جای آن را بگیرد.
تجزیه‌پذیری چوب پلاست
برای تهیه این کامپوزیت می‌توان از انواع چوب‌های بازیافتی استفاده نمود و به قطع دوباره درختان نیازی نیست یا در مقیاس بسیار کمتری انجام میشود.
همچنین قابلیت برگشت به طبیعت و تجزیه‌پذیری دارد؛ با این‌حال ترکیب پلاستیکی آن باعث میشود که نسبت به دیگر چوب‌ها نیاز به زمان بیشتری برای تجزیه شدن داشته باشد.
انواع چوب پلاست از لحاظ طرح
چوب پلاستیک، مانند انواع چوب طبیعی طرح‌های گوناگونی دارد. این چوب را از منظر طرح می‌توان به چند دسته تقسیم نمود:
چوب پلاستیک با طرح چوب
بسیاری از افراد طرفدار پروپاقرص طرح‌های طبیعی هستند. طرح برخی از چوب‌های پلاستیک به قدری با طرح چوب طبیعی شباهت دارد که بازشناسایی دوچوب از یکدیگر مشکل است. بهترین استفاده ممکن از این طرح، برای دیوارپوش و کفپوش‌ها در طراحی دیوار حیاط و یا ساختمان است.
چوب پلاستیک با طرح براق و صیقلی
برخی از افراد نیز شیفته طرح‌های ساده، براق و صیقلی‌اند. از نقاط مثبت این طرح چوب سازگاری با انواع سبک دکوراسیون سنتی، کلاسیک و مینیمال است. می‌توانید برای گلدان، میز، صندلی و… دیگر اجزای چوبی ظریف از این طرح بهره ببرید.
چوب پلاستیک با طرح مات
اگر فردی ساده پسندید و به دنبال نمای کامپوزیت مقاوم و با خصوصیات چوب؛ اما ساده هستید این طرح مناسب شما است. طرح ساده و مات نیز با انواع دکوراسیون همخوانی دارد و ترکیب زیبایی ایجاد می‌کند.
چوب پلاستیک با طرح راه راه
این طرح بیشتر مناسب تراس گاردن، بالکن و کفپوش‌های بیرونی است؛ با این‌حال در مواردی از آن در داخل خانه نیز استفاده میشود. برای سالن‌های ورزشی و حتی محیط کاری نیز می‌توان از این طرح استفاده نمود.
تفاوت چوب ترموود و چوب پلاست
بسیاری از افراد چوب ترموود را اشتباهاً با کامپوزیت پلاستیک یکی می‌دانند. چوب ترموود و پلاست تنها از جهت اینکه هردو یک چوب فرآوری شده هستند با یکدیگر شباهت دارند؛ اما نحوه فرآوری آنان بسیار متفاوت است.
برای به عمل آوردن چوب ترموود قطعه‌های چوب را تحت شرایط خاصی در گرما قرار داده و در پی آن، ساختار و بافت شیمیایی آن تغییر پیدا می‌کند؛ اما کامپوزیت پلاستیک، ترکیبی از آرد و خرده‌های چوب و مواد شیمیایی پلاستیکی است. استحکام، نما، جنس و کیفیت این دو چوب تفاوت زیادی با یکدیگر دارد.
کامپوزیت پلاستیکی در مقابل چوب ترموود مقاومت کمتری در برابر نور خورشید، باد و باران داشته؛ اما از استحکام و ماندگاری بهتر و ایده‌آلی برخوردار است.
بهترین روش تولید چوب پلاست
برای تهیه کامپوزیت پلاستیک هفت روش وجود دارد که عبارتند از:
- روش پالتروژن
- روش اکستروژن
- روش قالب‌گیری فشاری
- روش قالب‌گیری صفحه‌ای
- روش قالب‌گیری تزریقی
- روش تف‌جوشی laser sintering
- روش fused layer modeling
روش laser sintring و fused layer modeling از جدید‌ترین روش‌های ساخت این کامپوزیت‌ها هستند؛ اما هنوز چندان رواج پیدا نکرده‌اند و روش پالتروژن و اکستروژن پرکاربردترین روش، بین این هفت روش هستند.
روش پالتروژن
روش پالتروژن، روشی کم‌هزینه است که نیاز به نیروی کار کمی دارد و بخش اعظمی از فرایند تولید توسط دستگاه انجام میشود. در این روش ابتدا مواد خشک و الیاف چوب وارد حمام و مواد شیمیایی و رزین شده و پس از آن وارد محفظه‌ای گرم میشود. خرده چوب و مواد شیمیایی در این قسمت اصطلاحا پخته شده و پس از آن به قسمت شکل‌‌دهی و برش می‌روند.
روش اکستروژن
روش استروژن نیز مانند روش پالتروژن، کارخانه‌ها را تا حد زیادی از نیروی انسانی بی‌نیاز کرده است. در این روش مواد شیمیایی با خرده‌چوب ترکیب شده و وارد دستگاهی به نام اکسترودر میشود. دستگاه اکسترودر بخش اعظم کار را انجام داده و مواد شیمیایی و چوب را ذوب کرده و به خوبی با چوب ترکیب می‌کند. سپس خمیر به دست آمده وارد قالب‌های چوب می‌شوند.
در مرحله بعد پس از سرد شدن مواد، چوب‌ها توسط بُرَنده‌های قوی برش داده شده و شست وشو خواهند شد؛ سپس در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد.
روش نصب چوب پلاست
سطح زیرین چوب باید صاف و یکدست باشد؛ بنابراین ابتدا باید زیرسازی آهنی انجام شود. زیرسازی معمولا به دو روش انجام میشود. در روش اول از پروفیل به سطح زمین پیچ و اتصال نمی‌شود و بر تایل پلاستیکی سوار خواهد شد. در روش دوم قوطی‌های فلزی مخصوص به سطح زمین پیچ خواهند شد.
پس از انجام زیرسازی اصولی کامپوزیت‌ها توسط کلیپس و وسایل مخصوص به سطح زیرسازی شده وصل میشود. نکته مثبت درخصوص نصب کامپوزیت‌ها این است که قابلیت جابه‌جایی دارند و هنگام نیاز می‌توان آن را تعویض یا تعمیر نمود.
چند نکته در خصوص خرید چوب پلاست باکیفیت و استاندارد
کامپوزیت پلاستیک باکیفیت و استاندارد چند ویژگی دارد که دانستن آن خالی از لطف نیست و هنگام خرید بسیار کمک‌کننده است:
- سطح این چوب باید یکدست و بدون هیچگونه فرورفتگی یا برآمدگی باشد.
- این چوب، جزو دسته چوب‌های سنگین‌وزن قرار نمی‌گیرد. اگر هنگام خرید، به کامپوزیت پلاستیک سنگین وزن برخوردید، از تهیه آن صرف نظر کنید.سبک بودن بیش از حد چوب نیز، نشان از شکنندگی و بافت پلاستیکی نامتناسب چوب می‌دهد.
- به ضخامت چوب توجه کنید. ضخامت چوب در تمام لایه و قسمت‌ها باید یکسان باشد.
- دقت کنید که رنگ چوب باید یکدست باشد.
- اغلب کامپوزیت‌ها ساختار شبکه مانند دارند. این ساختار باید به گونهای مهندسی شده باشد که مقاومت و استحکام چوب را تضمین کند. در صورتی که فضای خالی و نامتناسبی در ساختار چوب وجود دارد، از خرید آن صرف نظر کنید.
قیمت چوب پلاست
جدول زیر میانگینی از قیمت کامپوزیت پلاستیک است؛ اما توجه داشته باشید که قیمت این کامپوزیت به نرخ روزانه محاسبه میشود و با توجه به نوسانات بازار ممکن است در مواقعی قیمت آن بیشتر یا کمتر شود. همچنین کیفیت، رنگ، ابعاد و حتی زمان خرید در قیمت آن تأثیرگذار است.
| میانگین قیمت هر عدد چوب پلاست کفپوش به ابعاد یک متر با کیفیت خوب | 60.000 تا 120.000 تومان |
| میانگین قیمت هر عدد چوب پلاست دیوارپوش به ابعاد یک متر با کیفیت خوب | 60.000 تا 100.000 تومان |
| میانگین قیمت هر عدد چوب پلاست پله به ابعاد یک متر با کیفیت خوب | 40.000 تا 80.000 تومان |
| میانگین قیمت زیرسازی به ابعاد یک متر | 50.000 تا 70.000 تومان |
جمع‌بندی: چوب پلاست؛ یک انتخاب دوستدار طبیعت
کامپوزیت پلاستیک چوبی فرآوری شده است که با مواد پلاستیکی و شیمیایی و انواع خرده‌چوب ساخته میشود. از این چوب می‌توان در ساخت دیوارپوش، کفپوش، پله، انواع آلاچیق و پرگولا و روف گاردن و… استفاده نمود و کاربردهای زیادی در دکوراسیون دارد. این چوب نسبت به چوب‌های طبیعی مقاومت بیشتری دارد و کمتر تحت تأثیر رطوبت قرار می‌گیرد.
از معدود نکات منفی در خصوص آن می‌توان به انرژی‌بر بودن روش ساخت آن و رنگپریدگی آن در مقابل نور خورشید اشاره کرد. البته این رنگپریدگی نامحسوس و به تدریج اتفاق خواهد افتاد و شدت آن زیاد نیست.
روش‌های گوناگونی برای ساخت این کامپوزیت وجود دارد که در ایران از رایج‌ترین روش‌های ساخت آن می‌توان به روش پالتروژن و اکستروژن اشاره کرد.
نکته مهم دیگر اینکه اگر طرفدار محیط زیست هستید و تلاش می‌کنید انتخاب‌های بهینه و سالمی داشته باشید، انتخاب این چوب توصیه میشود؛ چرا که از چوب‌های بازیافتی تولید شده و بدین ترتیب حجم بسیار کمتری از درختان از بین خواهند رفت. بی‌شک انتخاب کامپوزیت پلاستیک باکیفیت، پشیمانی به همراه ندارد و با استفاده از آن نمای ایده آلی در دکوراسیون خانه حاصل خواهد شد.