در طراحی ساختمان توجه به فرم و نما یکی از بخش‌های اصلی آن به شمار می‌آید. از گذشته‌های دور نمای ساختمان ایرانی مورد توجه طراحان زیادی بود. زیرا علاوه بر افزایش جلوه نمای بیرونی، به دلیل ساختار و استفاده از مصالح مختلف باعث ایجاد یک اثر هنری با ارزش می‌شد.
نمای بیرونی یک ساختمان می‌تواند بر دیدگاه کلی شما نسبت به آن بنا اثر مستقیمی بگذارد. حتما شما هم با ساختمان‌هایی مواجه شده‌اید که نمای بیرونی آن‌ها به نوعی دارای قدرت جذب یا دفع باشند. از همین رو باید نمای یک ساختمان را از نکات مهم هنگام طراحی آن بنا در نظر گرفت. از طرفی عوامل مختلفی همچون شرایط جوی بر انتخاب نمای بیرونی ساختمان اثرگذار هستند.
سوالات متداول:
بهترین نمونه‌های طراحی نمای ساختمان ایرانی کدامند؟
1. ساختمان اداری ترمه 2. ساختمان مسکونی سایه پود 3. خانه مشا 4. ساختمان اداری تجاری پارمیدا 5. ساختمان فرهنگسرای برزک 6. ساختمان مسکونی بالکانه 7. ساختمان مسکونی کهریزک 8. ساختمان مسکونی پارک 9. ساختمان مسکونی اندرزگو 10. آپارتمان مسکونی در رشت
نمای ساختمان ایرانی دارای چه ویژگیهایی است؟
مهمترین مشخصات نما در ساختمانهای ایرانی به کار بردن هندسه مدرن، استفاده از متریال جدید و طرحهای ترکیبی از عناصر هندسی است.
مصالح پرکاربرد در معماری و طراحی نمای ساختمان ایرانی کدامند؟
1. نمای آجر 2. نمای سنگی 3. نمای سیمانی 4. نمای کامپوزیت
این روزها اگر به بناها و ساختمانهای مختلف نگاه کنید دیگر اثری از نمای ایرانی دیده نمی‌شود. اغلب نماهای ایرانی ساختمان جای خود را به اشکال و طرحهای عجیب داده‌اند. با این حال افراد زیادی تلاش می‌کنند تا ارزش و قدمت ساختمان‌هایی با نمای ایرانی را بر همگان روشن سازند. اهمیت این موضوع ما را بر آن داشت تا در این مقاله شما را با نمونه‌هایی از نمای ساختمان ایرانی همراه با طراحی‌های منحصربه‌فرد آشنا کنیم. همراه ما باشید.
تاریخچه نمای ساختمان ایرانی
از زمانی به ظاهر یک ساختمان و نمای کلی آن اهمیت داده شد که زیبایی، مصرف بهینه انرژی و القای آرامش درونی بناهای مختلف مورد توجه قرار گرفت. هر چند ایرانیان در ساخت بناهای شگفت‌انگیز با طراحی‌های خاص و دلبرانه قدمت بسیار طولانی دارند.
وقتی صحبت از معماری ایرانی باشد نمی‌توان طراحی معماران و سازندگان بناهای تاریخی همچون مسجد جامع شیراز، تبریز و اصفهان را نادیده گرفت. گچ‌بری و آهک‌بری این بناها در نوع خود منحصربه‌فرد بوده و میتوان آن‌ها را نمونه اولیه نمای ساختمانهای ایرانی معرفی کرد. با گذشت زمان و شکل‌گیری زندگی شهری اهمیت بناهای تاریخی و نمای ایرانی ساختمان‌ها کمرنگ شد. اهمیت این موضوع در چند سال گذشته با ساخت فضاهای عمومی و ارزش بناهای ایرانی دوباره قوت پیدا کرد.
اهمیت نمای ساختمان ایرانی
نمای یک ساختمان علاوه بر جداسازی فضای درونی از بیرون می‌تواند بیانگر عقیده، فرهنگ و ذوق طراح یا معمار آن باشد. در واقع میتوان گفت نمای یک ساختمان حالتی کلی از فرد مالک یا طراح آن را به ما نشان می‌دهد. به همین دلیل معماران معتقدند نمای بیرونی ساختمان به هیچ‌وجه خصوصی نیست.
از همین رو باید نمای ساختمان‌ها را دارای جنبه اجتماعی و جلوه‌ای از شخصیت ساکن در آن بنا دانست. نمای ساختمان ایرانی یکی از بهترین سازه‌هایی است که به خوبی بیانگر این ویژگی‌ها خواهد بود. در نمای ایرانی ساختمان تنها یک سطح صاف و بدون پیچ‌وخم دیده نمی‌شود. بلکه با انتقال سطح فضای داخلی و خارجی ارتباط موثری بین تراس و بخش‌های دیگر بنا پیدا می‌کند.
از بزرگترین مزیت‌های نمای ایرانی برای یک ساختمان میتوان به ارتباط آن با سایر ساختمانهای شهر اشاره کرد. نمای بنای ایرانی بدون در نظر گرفتن تناسب و هماهنگی با سایر بناها ساخته نمی‌شود. به همین دلیل اگر ساختمانهای یک منطقه یا شهر با نمای ایرانی ساخته شوند دارای یکنواختی دلچسبی خواهند بود. زیرا نمای هر ساختمان می‌تواند بر خیابان، میدان و کوچه‌های شهر تاثیر زیادی بگذارد.
در گوشه گوشه شهرهای کشورمان تعدادی ساختمان با نمای ایرانی به چشم می‌خورد که برخی از آن‌ها قدمت زیادی دارند و همچون یک اثر هنری با ارزش به شمار می‌آیند. هر چند تعداد این بناها و ساختمان‌ها بسیار کم شده اما میتوان به برخی از آن‌ها اشاره کرد که با طراحی خاص و متفاوت، چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کنند.
معرفی 20 نمونه نمای ساختمان ایرانی با طراحی خاص و متفاوت
طراحان ساختمان هنگام طراحی یک اثر به زیبایی و خاص بودن آن توجه ویژه‌ای می‌کنند. اگر نمای بیرونی یک ساختمان را به منزله لباسی برای آن در نظر بگیریم، می‌تواند در نگاه اول موجب جذب یا دفع مخاطب شود. همان طور که لباس برای یک انسان اولین گزینه در نگاه طرف مقابل به جهت آنالیز او عمل خواهد کرد.
در کشور ما طراحی نمای ایرانی بر اساس شرایط اقلیمی منطقه انجام می‌شود. در این بین کسب مجوزهای شهرداری و رعایت ضوابط هر شهر یا منطقه بر اساس دستورالعمل‌های موجود الزامی است. در ادامه شما را با نمونه‌های زیبا و متفاوتی از نماهای ساختمان ایرانی در گوشه و کنار کشورمان آشنا می‌کنیم:
ساختمان اداری ترمه
این ساختمان اداری که شامل دفتر و بازارچه می‌شود را باید در دسته نمای ساختمان ایرانی اصیل قرار داد. آجر به کار رفته در نمای آن شکلی همچون یک موج در سقف ایجاد کرده تا مردم هنگام بازدید عمومی بتوانند از آن بالا بروند و بر روی سقف بنشینند.
«فرشاد مهدی زاده» و «احمد بطحایی» از معماران بزرگ ایرانی، طراحی این ساختمان با ارزش را در همدان برعهده داشتند. هدف از ایجاد طرح مذکور برای ساختمان ترمه دو کارکرد مجزا بود که یکی به صورت خرده فروشی و دیگری به منظور دفتر ساختمان ساخته شد. از ویژگی نمای ساختمان اداری میتوان به برقراری ارتباط با بافت عمومی شهر اشاره کرد. جالب است بدانید که ساختمان ترمه با نمای ایرانی بر اساس الهام از میادین اصلی و عمومی شهر همدان ساخته شد.
طراحی نمای ساختمان ایرانی در این بنا با روکش آجری که از بالای پنجره‌های طبقه همکف تا سمت خیابان امتداد یافته است، به بازدیدکنندگان معرفی می‌شود. این آجرها بر اساس الگوی سنتی انتخاب شده‌اند که با بافت محلی ساختمان‌ها مطابقت خواهند داشت. نام ساختمان ترمه از پارچه سنتی و دستباف ایرانی به نام «ترمه» گرفته شده است که به خوبی فرم موجی این ساختمان را توجیه می‌کند.
ساختمان مسکونی سایه پود
این ساختمان با طراحی نمای ایرانی زیر نظر دفتر معماری تچرا در سال 1395 ساخته شده است. اگر به تصویر بنای مورد نظر نگاه کنید متوجه مصالحی همچون آجر در نمای بیرونی ساختمان ایرانی می‌شوید. استفاده از آجر با طراحی خاص و متفاوت باعث ایجاد جلوه بسیار شیک و منحصربه‌فردی در ساختمان مسکونی شده است. این ساختمان در تهران قرار دارد و آن را در پنج طبقه 10 واحدی ساخته‌اند.
خانه مشا
خانه مشا دارای طراحی و ساخت جدیدترین نمای ساختمان در ایران است. این خانه بر روی تپه‌ای کوهستانی در اطراف تهران ساخته شده و شکل ظاهری منحصربه‌فردی دارد. با نگاه کردن به خانه مشا سه جعبه مکعبی شکل دیده می‌شود که با زوایای متفاوتی در دیدرس شما قرار خواهند گرفت. جالب است بدانید این سه جعبه با قرار گرفتن بر روی یکدیگر ساختمان مسکونی مشا را تشکیل می‌دهند، اما هر یک از آن‌ها زاویه دید متفاوتی دارند.
موقعیت مکانی این خانه با نمای ایرانی بر روی یک زمین شیب‌دار روبه‌روی دامنه البرز است. اگر هر یک از جعبه‌ها را به منزله یک بلوک در نظر بگیریم، آن‌ها به صورت نامنظم روی هم گذاشته شده‌اند و تداعی‌گر ظاهر متمایزی هستند که بنابر گفته سازندگان آن ایجاد کننده حس خلوص خواهد بود.
نمای بیرونی ساختمان ایرانی مشا دارای دیوارهای شیشه‌ای و تراس‌هایی در پشت‌بام هر بلوک است. معماران موج جدید معتقدند این ساختمان ایرانی با هدف تلفیق طبیعت و زندگی ساخته شده است. به همین دلیل توزیع آن به صورت عمودی انجام گرفته تا اراضی کمتری برای ساخت استفاده شود.
ساختمان اداری تجاری پارمیدا
این ساختمان یکی دیگر از بناهای ایرانی با نمای داخلی به شمار می‌آید که طراحی و ساخت آن توسط دفتر معماری علیدوست و همکاران انجام شده است. ساختمان اداری و تجاری پارمیدا واقع در شهر کرج به دلیل طراحی بی‌نظیر خود یکی از خاص‌ترین ساختمانهای این شهر محسوب می‌شود.
این بنا در سال 1397 با زیربنایی نزدیک به 6700 متر مربع احداث شد. در طراحی این نمای ساختمان در ایران به نور و درخشندگی آن توجه ویژه‌ای کرده‌اند. در واقع پلان ساختمان به نوعی طراحی شده تا علاوه بر استفاده از نور مفید بتوان از نور مزاحم شرق و غرب بهره زیادی برد.
ساختمان فرهنگسرای برزک
معماری فرهنگسرای برزک واقع در شهر کاشان یکی دیگر از نماهای ساختمان ایرانی اصیل به شمار می‌آید. این ساختمان زیر نظر گروه معماری آرکافیس طراحی شده که برای رسیدن به طرح فعلی آن از معماری خانه‌های قدیمی و سنتی کاشان الهام گرفته‌اند.
این گروه ماهر و کاربلد با هدف توجه به معماری پایدار و محافظت از هویت معماری ایرانی دست به طراحی چنین ساختمان با ارزشی زده‌اند. با این حال میتوان به وضوح نشانه‌هایی از نوگرایی را در طراحی نمای ساختمان ایرانی فرهنگسرا مشاهده کرد. آجر یکی از مصالح سنتی در شهر کاشان است، به همین دلیل گروه معماری آرکافیس از این متریال برای طراحی نمای بیرونی فرهنگسرا استفاده کردند. این کار موجب شد تا بافت منطقه حفظ شود. همچنین میتوان روحیه معماری و نمای ساختمانهای ایرانی را در فرهنگسرا احساس کرد.
ساختمان مسکونی بالکانه
طراحی نمای ساختمان ایرانی بالکانه در سال 1396 با پنج طبقه مسکونی و یک طبقه پارکینگ رنگ و شکل بی‌نظیری در موقعیت فردیس کرج ایجاد کرد. استفاده از آجر قرمز به همراه چوب که خود شگفتی متفاوتی ایجاد می‌کند، توانست این ساختمان مسکونی را در بین تمامی نمای خانه های ایرانی آن منطقه منحصربه‌فرد جلوه دهد.
طراحی و ساخت ساختمان مسکونی بالکانه با 2270 متر مربع زیربنا زیر نظر استودیو طراحی دال و گروه معماری الکا انجام شده است. در نمای ایرانی این ساختمان مسکونی احجام حجمی به کار رفته که به خوبی باعث پیدایش یک ظاهر پویا شده‌اند.
ساختمان مسکونی کهریزک
بلوک مسکونی کهریزک از نمای ساختمان های تهران به شمار می‌آید که طراحی آن توسط استودیو CAAT انجام گرفت. این ساختمان شش طبقه با صفحات آجری زاویه‌دار طراحی شده تا با ایجاد سایه در فضای داخلی موجب تهویه محیط شود. از طرفی وجود سوراخ و شکاف‌هایی در متریال نمای ساختمان ایرانی مذکور آن را از گرمی و خشکی آب و هوای شهر در امان نگه می‌دارد.
مهمترین ویژگی این طراحی نمای ایرانی ساختمان، مختص تراس آن است. خانواده‌های ساکن در این محله اغلب به جای استفاده از بالکن در نمای ساختمان به سوء استفاده از آن می‌پردازند. این موضوع در طراحی ساختمان مسکونی کهریزک مورد توجه واقع شد. بالکن‌ها در نمای جنوبی ساختمان قرار داشتند که فرو رفتگی‌های آن با صفحات آجری شیب‌دار ترکیب شد تا شخصی سازی این نمای ایرانی در ساختمان حفظ شود. اغلب این طرح‌ها با اشکال هندسی انتخاب شدند اما در طراحی آن‌ها رعایت نمای اصیل ایرانی مد نظر قرار گرفت.
ساختمان مسکونی پارک
یکی دیگر از شاهکارها و زیباترین نمای ساختمان در ایران، ساختمان مسکونی پارک واقع در تهران است. این بنای مسکونی شامل 9 طبقه می‌شود و به دلیل ایده خلاقانه در نمای بیرونی آن به عروسی در دل تهران شهرت دارد. دفتر معماری اتابکی ساخت این نمای ایرانی با 4190 متر مربع زیربنا و فرم منحصربه‌فردی به نام رقصان را برعهده داشت. در ساخت این فرم زیبا و متفاوت از آجرهای خاص استفاده کرده‌اند و با قرار دادن آن‌ها بر روی سنگ نما باعث افزایش جلوه نمای خانه های ایرانی منطقه شده‌اند.
ساختمان مسکونی اندرزگو
گروه معماری آینه برای محلی نزدیک به بلوار اندرزگو واقع در شمال تهران یک ساختمان مسکونی شش طبقه طراحی کردند. نمای ساختمان ایرانی اندرزگو با کرکره‌های چوبی و حریم مشخص در دل محله‌ای شلوغ، آرامش و آسایش دلنشینی فراهم کرده است. در این موقعیت ساختمانهای زیادی با سبک، مصالح و ارتفاع مختلف ساخته شده‌اند اما ساختمان ایرانی مسکونی اندرزگو به دلیل طراحی خاص و متفاوت هماهنگی مناسبی با خطوط نمای گرانیتی خود دارد.
اغلب ساختمانهای اطراف این بنا دارای ارتفاع گوناگونی بوده و جنس متریال به کار رفته در آن‌ها مختلف است. به همین دلیل معماران آینه نمای بیرونی ساختمان ایرانی مسکونی اندرزگو را به شیوه‌ای ساده و به دور از پیچیدگی طراحی کردند. آن‌ها بر این باور بودند که ساختمانهای مجاور با این بنا دارای آشفتگی زیادی است. از همین رو طراحی نمای ایرانی ساختمان مذکور را بدون فرم و به شکل خنثی انجام دادند تا علاوه بر جلوگیری از ایجاد طرحی پیچیده موجب آرامش و کیفیت بالای کوچه شوند.
وجود کرکره‌های چوبی در نمای بیرونی ساختمان جلوه بسیار جذابی به آن بخشیده که از تابش نور مستقیم خورشید در بعدازظهر جلوگیری خواهد کرد. همخوانی کرکره‌های چوبی ساخته شده از چوب ترمووود با نمای گرانیتی ساختمان ایرانی تناسب زیبایی در ظاهر ساختمان ایجاد خواهد کرد.
آپارتمان مسکونی در رشت
یکی از زیباترین نمای خانه های ایرانی در استان گیلان و شهر رشت وجود دارد که باید آن را دارای طراحی نمای بیرونی و درونی منحصربه‌فرد دانست. پژمان طیبی طراح و معمار این ساختمان طراحی نمای بیرونی آن را بر اساس نمای ساختمان ایرانی اصیل و سنتی در استان گیلان انجام داده است. در واقع برای طراحی این آپارتمان از معماری بومی گیلان به همراه ترکیب ویژگی‌های کاربردی، فرمی و هندسی همچون المان خانه‌های سنتی و روستایی استفاده کردند.
این آپارتمان دارای بالکن‌های نیمه باز است که بر اساس ویژگی زگالی ساخته شدند. ویژگی زگالی نوعی دیوار چینی سنتی گیلان است که برای انجام آن از سازه‌های چوبی استفاده می‌کنند. استفاده از این نوع نمای چوبی در بالکن علاوه بر کنترل میزان ورودی نور طبیعی می‌تواند باعث حفظ حریم شخصی افراد شود.
خانه شریفی‌ها
خانه خصوصی شریفی‌ها یکی دیگر از جدیدترین نماهای ساختمان در ایران به شمار می‌آید که توسط شرکت مهندسی نکست آفیس طراحی شده است. این شرکت تازه تاسیس و گروه معماری آن با طراحی اتاق‌های چرخان انقلاب جدیدی در نمای خانه های ایرانی به وجود آورده‌اند. منظور ما از اتاق‌های چرخان این است که هنگام هوای گرم و برای استفاده از فضای باز تابستانی اتاق‌ها به سمت بیرون چرخیده می‌شوند و در صورت هوای سرد قابلیت چرخش به سمت داخل دارند.
طراحی خاص و متفاوت این ساختمان علاوه بر جدید بودن در لیست زیباترین نمای ساختمان در ایران قرار می‌گیرد. این خانه منحصربه‌فرد دارای 3 اتاق است و قابلیت چرخش به صورت 90 درجه دارد. آقای علیرضا تغابنی معمار اصلی این ساختمان در خصوص طراحی خاص آن عنوان کرد: چرخش و باز و بسته شدن ساختمان تداعی‌گر نمای ساختمان ایرانی اصیل و سنتی است. در گذشته اغلب خانه‌های ایرانی دارای اتاق‌های نشیمن تابستانی و زمستانی بودند.
در غلاف هر اتاق موتورهای دورانی از شرکت آلمانی کار گذاشته شده که معمولا از این سیستم برای صحنه‌های تئاتر یا نمایشگاه‌های ماشین استفاده می‌کنند. از ویژگی برجسته خانه شریفی‌ها میتوان به تراس جمع شونده آن اشاره کرد. این نوع بالکن در صورت چرخیدن غلاف‌ها بلافاصله به سمت بالا یا پایین جمع خواهد شد. در این صورت نمای زیبا و خاص مذکور در ساختمان ایرانی پدیدار می‌شود.
ساختمان مسکونی گلزار
اغلب ساختمانهای امروزی به شکل درهم تنیده‌ای ساخته شده‌اند و اثری از فضای سبز در آن‌ها دیده نمی‌شود. به همین دلیل دغدغه بسیاری از طراحان ایجاد یک پیوند متناسب بین زندگی شهرنشینی و فضای سبز است. از همین رو گروه معماری باراد تلاش کردند تا هنگام طراحی نمای ساختمان ایرانی گلزار فضا سبز مناسبی برای آن در نظر بگیرند.
نمای بیرونی ساختمان ایرانی گلزار که به نوعی آپارتمان مسکونی به شمار می‌آید، بر اساس سبک رومی به صورت کاملا سنگ ساخته شده است. سبک رومی که از طرحهای کلاسیک الهام گرفته طبق سلیقه و درخواست کارفرما در شهر تهران طراحی و ساخته شد.
آپارتمان شماره 1
طراحی نمای ساختمان ایرانی شماره 1 توسط ضایعات سنگی در بافت شهری انجام شده است. این نوع نمای ساختمان در ایران منحصربه‌فرد بوده و گروه معماری ABCT طراحی آن را بر عهده داشتند. آپارتمان شماره 1 در شهر محلات واقع شده و به دلیل کسب و کار پر رونق آن منطقه (سنگ تراشی) توسط ضایعات سنگی ساخته شد.
در فرآیند سنگ تراشی دورریز مواد اولیه بسیار زیاد است. به همین دلیل آقای «رامین مهدی‌زاده» از گروه معماری ABCT ایده بازیافت مواد دورریختنی حاصل از این کار را مطرح کرد و توانست از آن‌ها برای ساخت نمای ایرانی ساختمان استفاده کند. او معتقد بود این مواد دورریز ویژگی‌های مثبت فراوانی دارند و به دلیل داشتن ضخامت یکسان میتوان از آن‌ها به عنوان مصالح مورد نیاز استفاده کرد.
مردم آن منطقه با این متریال آشنایی زیادی دارند. از همین رو ساخت زیباترین و جدیدترین نمای ساختمان ایرانی با سایر ساختمانهای سنتی هماهنگی مناسبی داشت. گروه معماری مذکور آپارتمان شماره 1 را در پنج طبقه و دو مغازه طراحی کرد. از ویژگی‌های بلوک ساختمانی شماره 1 باید به رنگ‌های متفاوت، اندازه و بافت گوناگون مواد بازیافتی سنگی اشاره کرد که باعث ایجاد شکل طبیعی در نمای ساختمان شده است.
ساختمان اداری سعادت آباد
ساختمان اداری هفت طبقه و بسیار بلند سعادت آباد یکی دیگر از جدیدترین نماهای ساختمان در ایران است که با طراحی منحصربه‌فرد خود طرفداران زیادی دارد. در این نمای خلاقانه و جدید از کرکره‌های چوبی استفاده شده که دارای قابلیت چرخش هستند. شگفتی اصلی زمانی نمایان خواهد شد که بالکن‌های ساختمان با ویژگی بازشونده دیده می‌شوند و بالکن با فرو رفتن به داخل نمای بیرونی ساختمان ایرانی را تکمیل می‌کند.
طراحی ساختمان اداری مذکور زیر نظر استودیو معماری LP2 انجام شده که استفاده از پانل‌های چرخان و بازشو با ویژگی فرورفته ایده انحصاری خودشان به شمار می‌آید. این ایده ناب و جذاب باعث شده تا در منطقه‌ای که سراسر پوشیده از معماری معاصر است یک نمای ساختمان ایرانی منعطف ساخته شود.
هدف اصلی گروه معماری LP2 از ساخت ساختمان اداری سعادت آباد نشان دادن همزمان یک شهر آرام و متغیر بود. بخش زیادی از نمای بیرونی ساختمان مسکونی پوشیده از چوب است که دارای قابلیت چرخش هستند و به شکل‌های مختلف تغییر پیدا می‌کنند. ساخت این بنای مدرن و امروزی در سال 2015 به اتمام رسید و الگویی برای ساخت سایر پروژه‌های نمای ساختمان های تهران شد.
ساختمان اداری بهتاش
در ظاهر ساختمان ایرانی بهتاش واقع در اصفهان از آجر به عنوان متریال اصلی استفاده شده است. آجر یکی از مصالح سازگار با اقلیم اصفهان است به همین دلیل به کار بردن آن در ساختمان اداری بهتاش ایده درستی بود. طراحی خاص و متفاوت این نمای ایرانی ساختمان توسط امید شفیعی از معماران بزرگ کشورمان صورت گرفته است. او طراحی نمای ساختمان ایرانی بهتاش را بر اساس نوع فعالیتش همچون ریل‌های قطار انجام داد، به همین دلیل باید از این بنا به عنوان یک اثر منحصربه‌فرد در کشورمان یاد کرد.
آپارتمان صبا
سارا کلانتری و رضا صیادیان از گروه معماری TDC با طرح کرکره‌های چوبی برای آپارتمان صبا نمایی همچون لانه کبوتر طراحی کردند. این نوع کرکره‌ها به شکل موج‌دار طراحی شدند و تضاد جالبی بین آن‌ها با پنجره‌های فرورفته و یکنواخت ایجاد شده است. در واقع ساکنین این ساختمان می‌توانند بنابر سلیقه و روحیات خود کرکره چوبی را نزدیک یا دور از یکدیگر قرار دهند. در این صورت نمای بیرونی ساختمان ایرانی صبا جلوه منحصربه‌فردی پیدا خواهد کرد.
آپارتمان صبا توسط گروه معماری TDC در هشت طبقه ساخته شد که نمای بیرونی آن توسط بلوک‌های سنگی با رنگ روشن طراحی شده است. از ویژگی منحصربه‌فرد این آپارتمان میتوان به وجود پنجره‌های چوبی اشاره کرد که با فرورفتگی در طرح خود لبه‌های موج‌دار ایجاد کرده‌اند.
هدف از ساخت این آپارتمان طبق گفته طراحان آن زنده نگه داشتن میراث از دست رفته است. در واقع آن‌ها با قرار دادن پنجره از کف تا سقف بر روی ریل و اضافه کردن قابلیت تنظیم دستی یا تکنیکی برای کرکره‌های چوبی تلاش کردند تا تفسیری جدیدی به مفهوم قدیمی ببخشند.
وجود آجرهای محلی در نمای بیرونی ساختمان که فضای سبز کوچکی در دل خود جا داده است، به خوبی تکمیل کننده این تفکر خواهد بود. از دیگر ویژگی‌های این نمای ساختمان در کشورمان باید به بالکن فرو رفته، ساخت خانه‌هایی بر روی غلاف چوبی چرخنده و کار گذاشتن پانل خورشیدی اشاره کرد.
ساختمان اداری ویرا
این ساختمان در بین نمای ساختمان های تهران همچون الماسی می‌درخشد. موقعیت مکانی این ساختمان در استان تهران و محله یوسف‌آباد است که با وجود شلوغی و تردد زیادی در آن قسمت میتوان این ساختمان را یک جاذبه هنری در نظر گرفت. گروه معماری شهاب علیدوست و همکارانش به فاکتورهایی همچون شفافیت در نمای این ساختمان ایرانی پرداخته‌اند.
این ویژگی می‌تواند باعث استفاده کامل از نور طبیعی در فضاهای داخلی ساختمان شود. از طرفی طراحی نمای ساختمان ویرا به شکل نمای صلب چشم‌انداز متناسبی با المان‌های شهری ایجاد کرده است. به همین دلیل در پوسته دوم نمای ایرانی ساختمان از لوورهای آلومینیومی به شکل پیش ساخته و عمودی استفاده کرده‌اند. این نوع نمای پیش ساخته دارای قابلیت چسبندگی به کرتین وال پشت خود است تا انرژی به صورت بهینه مصرف شود.
خانه باغ جنت
اگر بخواهیم لیستی از زیباترین نمای ساختمان در ایران بنویسیم قطعا خانه باغ جنت در اصفهان یکی از گزینه‌های اصلی خواهد بود. ویژگی جذاب و تماشایی نمای ایرانی خانه باغ جنت، وجود پنجره‌هایی از تخته‌های چوبی به جای نورگیر و کرکره در ساختار آن است.
این تخته‌ها پس از اینکه بازشوها بسته شدند با پوشاندن کامل خانه نامرئی خواهند شد. در واقع تمامی دیوارها و پنجره‌های ساختمان مذکور از الوارهای چوبی پوشانده شده تا علاوه بر فیلتری برای نور حفظ کننده حریم شخصی باشند. خانه باغ جنت توسط استودیوی برکت در یکی از محله‌های ثروتمند اصفهان طراحی شده است. بخشی از نمای بیرونی ساختمان در ایران توسط سنگ تراورتن پوشانده شده تا به دلیل ساختار آجرهای کم رنگ آن هماهنگی بیشتری با سایر ساختمانهای محله برقرار کند.
مجتمع تجاری اکسین
یکی دیگر از نماهای ساختمان ایرانی با کارایی تجاری، مجتمع اکسین واقع در شهر مشهد است که نمایی مدرن به شمار می‌آید. طراحی نمای این ساختمان ایرانی زیر نظر استودیو معماری فرم نو، بسیار خاص و متفاوت انجام شده تا جایی‌که به خوبی نشان دهنده ارتباط بین فضای درون و بیرونی خواهد بود.
ویژگی برتر این نمای ساختمانی در ایران نوارهایی هستند که برای برجسته‌سازی از قسمت سطحی بدنه به عمق وارد شده‌اند. حرکت این نوارها در ادامه از سمت بیرون به درون نمای ساختمان مشاهده می‌شود. به همین دلیل باید نمای ساختمان تجاری اکسین را یکی از خلاقانه‌ترین و جدیدترین نماهای ساختمان در ایران معرفی کرد.
ساختمان ویلایی بورلی هیلز
آخرین مورد از لیست نمای خانه های ایرانی به نمای ساختمان ویلایی در منطقه خوش آب و هوای لواسان اختصاص دارد. این ساختمان با ورودی خاص و متفاوت خود برای برادر جوان خانواده توسط گروه معماری نکست آفیس طراحی شده و به بورلی هیلز تهران شهرت دارد.
ساختمان ویلایی مذکور دومین اثر منحصربه‌فرد گروه معماری نکست آفیس است که در این مقاله به آن اشاره می‌کنیم. این ساختمان هم با طراحی خاص و متفاوت خود شکلی شبیه به حرف Y دارد، به گونه‌ای که در نگاه اول تصور می‌کنید نمای بیرونی ساختمان دارای شکاف بزرگ است و گویی به دو نیمه تقسیم شده باشد.
وجود این شکاف در نمای ساختمان ایرانی موجب طراحی استخر و تراس بزرگ در فضای کلی آن شد، به شکلی که نه تنها حریم خصوصی ساختمان از بین نرفته بلکه شاهد یک معماری قوی با زیباترین نمای ساختمان در ایران خواهید بود. حریم شخصی در این بنا توسط سقفی با شیب تند برقرار شده تا در عین معماری جدید تداعی‌گر ساختمانهای سنتی ایرانی باشد.
اصلی‌ترین ویژگی نمای ساختمان ایرانی
عده زیادی تصور می‌کنند نمای ایرانی فقط در طرحهای سنتی و اصیل خلاصه می‌شود. اما جالب است بدانید یکی از مهمترین مشخصات نما در ساختمانهای ایرانی به کار بردن هندسه مدرن، استفاده از متریال جدید و طرحهای ترکیبی از عناصر هندسی است.
در گذشته بیشتر نمای ساختمان در کشورمان را به صورت فرم‌های متقارن و طرحهای حجیم خشک می‌ساختند. اما این روزها شاهد طراحی نمای ساختمان ایرانی به شکل خلاقانه و جسورانه‌ای هستیم که دارای طرحهای مینیمال و متفاوت‌تر از بافت سنتی شهر ظاهر می‌شوند.
معرفی مصالح پرکاربرد در نمای بیرونی ساختمان های ایرانی
همان طور که در ابتدای مقاله گفتیم نمای ساختمان می‌تواند به عنوان معرف و نماینده شهر، محله یا منطقه مورد نظر اثرگذاری بالایی داشته باشد. به همین دلیل نمای ساختمانهای ایرانی را علاوه بر عنصر زیبایی‌بخش بدنه اصلی ساختمان، یک عامل موثر در چشم‌انداز محیط پیرامون می‌دانند.
بدین شکل که میتوان نمای خانه های ایرانی را در شکل‌گیری ذهنیت افراد رهگذر از آن ساختمان و یا نشان دادن فرهنگ خاصی به آن‌ها مهم تلقی کرد. تا جایی‌که این اهمیت در قالب مصالح بومی معماری ایرانی در طراحی نما نمود پیدا می‌کند. به این بهانه در زیر شما را با مصالح پرکاربرد در معماری و طراحی نمای ساختمان‌ها در ایران آشنا می‌کنیم:
- نمای آجر: آجر یکی از قدیمی‌ترین مصالح ساخت‌وساز در کشور ما به شمار می‌آید و از طرفی تهیه آن هم بسیار راحت خواهد بود. دوام بالای این متریال در برابر عوامل شیمیایی و فیزیکی باعث شده تا به مصالح محبوبی نزد سازندگان ساختمان تبدیل شود. در کشور ما بناهای آجری فراوانی ساخته شده‌اند که پس از گذشت سال‌ها هنوز هم از مقاومت بالایی برخوردارند. در این بین طراحان و سازندگان طرفدار معماری نوین همچنان معتقدند آجر یکی از متریال‌های پرکاربرد در ساخت نمای ایرانی ساختمان محسوب می‌شود. از بناهای آجری معروف در ایران میتوان به «برج گنبد قابوس» «طاق کسری» «شوش» و «گنبد سرخ مراغه» اشاره کرد.
- نمای سنگی: سنگ‌های طبیعی یکی دیگر از مصالح پرکاربرد هستند که باید آن‌ها را اولین متریال برای ساخت‌وساز معرفی کرد. در گذشته‌های دور اغلب خانه‌ها و ابنیه مختلف از سنگ ساخته می‌شد، اما امروزه میتوان از آن در راه‌سازی، پل‌سازی و دیوارسازی استفاده کرد. در معماری نوین سنگ یکی از بهترین مصالح برای ساخت نمای ساختمان ایرانی به شمار می‌آید. کیفیت بالای سنگ‌های تراورتن، سنگ مرمر و گرانیت با رنگ و طرحهای طبیعی باعث شده تا این متریال برای ساخت نما در کشورمان مورد توجه طراحان قرار بگیرد. «تخت جمشید» نمونه مشهور ساخته شده از سنگ است که قدمت بسیار زیاد آن نشان دهنده مقاومت این متریال خواهد بود.
- نمای سیمانی: اگر به دنبال یک متریال با کیفیت اما قیمت مناسب برای نمای بیرونی ساختمان ایرانی هستید به سراغ نمای سیمانی بروید. قیمت اجرای این متریال بسیار مناسب است و سرعت اجرای بالایی دارد. از طرفی به دلیل مقاومت بسیار زیاد در برابر عواملی همچون آتش سوزی میتوان آن را یک نمای پرکاربرد در ساختمانهای ایرانی دانست.
- نمای کامپوزیت: این نمای پرطرفدار برای ساختمان ایرانی توسط ورق‌های آلومینیومی انجام می‌شود و از مزایای آن میتوان به وزن سبک، قابلیت شستشو و تنوع رنگی بالا اشاره کرد. ورق‌های آلومینیومی کامپوزیت در برابر حرارت و رطوبت مقاومت بالایی دارند و همچون یک عایق صوتی عمل می‌کنند. اگر به دنبال طراحی و ساخت نمای مدرن برای ساختمان ایرانی هستید، ورق‌های کامپوزیت زیبایی منحصربه‌فردی در ظاهر بنای شما ایجاد خواهند کرد.
سخن پایانی
نمای ساختمان یکی از عوامل مهم در جلوه بیشتر بنای اصلی است که می‌تواند همزمان بر روی کل مجموعه شهری تاثیر بسیار زیادی بگذارد. از همین رو در این مقاله شما را با 20 نمونه از نمای ساختمان ایرانی که طراحی خاص و متفاوتی دارند آشنا کردیم. به نظر شما بهترین نمای بیرونی ساختمان ایرانی متعلق به کدام بنا است؟ نظرات خود را ما با به اشتراک بگذارید.