نقش پله در محوطه‌سازی و معرفی مدل‌های پله بیرون ساختمان

پله محوطه نیز همچون دیگر موارد پروژه‌های ساختمان‌سازی، در دانش طراحی معماری از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا علاوه‌بر کاربرد رایجی که در طراحی مسیر رفت‌و‌آمد دارد، بر طراحی نمای بیرونی ساختمان نیز تأثیر می‌گذارد. امروزه طراحی پله‌هایی که در محوطه برای ساختمان به کار می‌روند، نسبت به گذشته بسیار متفاوت و زیباتر شده است.

محوطه ساختمان معمولاً فضایی سبز است که با استفاده از گل‌ها و گیاهان زیبا تزئین می‌شود. امروزه فضای سبز و گل‌کاری در محوطه به پله‌ها نیز راه یافته و با استفاده از یک‌سری روش‌های ساده پله‌های محوطه ساختمان نیز به نوعی در طراحی فضای سبز محوطه سهیم می‌شوند. البته استفاده از عناصر و شبکه‌های دیگر نظیر آبنماها و نورپردازی نیز در ساختار پله‌های محوطه، رایج شده است. در این مقاله ما تصمیم داریم در رابطه با پله ورودی ساختمان و شیوه‌های طراحی آن در محوطه صحبت کنیم. از شما نیز تقاضا داریم همچنان به همراهی‌تان با ما ادامه دهید و با شیوه‌های مدرن طراحی و تزئین پله در محوطه آشنا شوید.

 

سوالات متداول:

 

مهم‌ترین موارد در طراحی و اجرای پله در محوطه

طراحی و اجرای پله در محوطه اغلب بستگی به شرایط دارد. مثلاً در برخی موارد ممکن است زمین محوطه کاملاً صاف و یکدست باشد. اما در موارد دیگری امکان دارد فضای محوطه دارای ناهمواری باشد که در چنین شرایطی مراحل طراحی و محوطه سازی حیاط شیب دار متناسب با شیب محوطه صورت می‌گیرد.

به هر حال استفاده از پله برای دسترسی به پستی و بلندی‌ها در حیاط سازی مدرن امری اجتناب‌ناپذیر بوده و بنابه ضرورت همه محوطه‌ها دارای پله هستند. اما همانطور که در ابتدای مطالب نیز گفتیم ما می‌توانیم از این ضرورت به‌عنوان یک عنصر جذاب جهت طراحی متفاوت محوطه استفاده کنیم.

 

امروزه استفاده از پله در طراحی محوطه به‌دلیل جذابیت‌های بالایی که دارد، حتی آن دسته افراد را که محوطه‌ای با زمین مسطح دارند را نیز مجاب کرده است که چند سطح با ارتفاع مختلف در محوطه خود ایجاد کنند. سپس جهت فضا‌سازی و طراحی دکوراسیون نمای مدرن و طبیعی چند پله را جهت ایجاد ارتباط بین آن‌ها به کار بگیرند.

به‌طور کلی برای طراحی و اجرای صحیح پله در محوطه باید به یک‌سری موارد به شکل خاص توجه شود که در ادامه آن‌ها را معرفی خواهیم کرد.

 

مکان‌یابی صحیح

معمولاً یکی از مواردی که باعث می‌شود یک طرح در محوطه‌های مختلف، متفاوت به نظر برسد، ابعاد در دسترس محوطه برای اجرای طرح است. بنابراین جهت طراحی و اجرای صحیح پله در محوطه باید بیش از هر چیزی ابعاد آن را در نظر گرفت. سپس متناسب با ابعاد موجود مکان مناسب برای قرار دادن پله در آن تعیین کرد. همچنین پله‌هایی که جهت دسترسی به محوطه ایجاد می‌شوند، باید تا جایی که امکان دارد به محور اصلی ورودی نزدیک باشند.

البته در مواردی که محوطه دارای فضای بزرگی است، جهت دسترسی به ساختمان می‌توان از چند مسیر پله‌ای استفاده کرد. البته نا گفته نماند که در چنین موارد نیز باید، حداقل یکی از مسیرهای پله‌ای، کوتاه‌ترین فاصله ممکن را تا کانون اصلی ورودی خانه داشته باشند.

 

انتخاب متریال و مصالح مناسب

همانطور که مستحضر هستید محوطه ساختمان دارای فضای بازی است. بنابراین پله‌هایی که در آن قرار می‌گیرند، همواره در معرض شرایط جوی و نوسانات آب و هوا قرار دارند. به همین دلیل باید جهت افزایش مقاومت و طول عمر آن‌ها از متریال‌های مناسب و با کیفیت برای ایجاد پله در محوطه استفاده کرد.

 

متریال مناسب برای ساخت پله در محوطه‌سازی، متریالی است که هم در برابر گرمای شدید و هم در سرمای شدید مقاوم باشد. همچنین اصطحکاک سطح رویی پله‌ها نیز دارای اهمیت بوده و باید جنسی انتخاب شود که در طول زمان در معرض ساییدگی قرار نگیرد. در غیر این صورت سطح پله‌ها لیز و لغزنده می‌شود که این شرایط در فصول سرد سال بشدت حادثه آفرین خواهد بود.

به‌طور کلی رایج‌ترین مصالح برای ایجاد پله در محوطه شامل سنگ‌های با ظاهر طبیعی، آجر و بتن است. البته در مکان‌هایی که محوطه در معرض یخبندان‌های طولانی قرار ندارد، استفاده از کامپوزیت و چوب‌های مهندسی مانند چوب پلاست، به عنوان کفپوش محوطه نیز اشکالی ندارد.

 

اجرای درست و صحیح

دومین اصل مهم در طراحی و اجرای پله، اجرای صحیح و درست آن است. جهت اجرای صحیح، باید متناسب با موقعیت محوطه، فضای مورد نیاز برای پله، تعداد پله‌ها و متریال مورد استفاده برای ایجاد پله، مراحل اجرای همه پله‌ها و دیوارهای حائل کناری تعیین شود.

 

بستر سازی محل قرارگیری پله‌ها

بستر سازی مناسب و استاندارد خاکی که قرار است پله‌ها در روی آن قرار بگیرد در این رابطه مهم بوده و باید، به‌طور کامل و اصولی صورت بگیرد. البته نقاطی که بستری سفت و معمولی دارند، برای قرار گیری تعداد محدودی پله نیاز به بستر سازی ندارند. اما خاک‌های سست و روان در هر حالت باید قبل از ایجاد پله متراکم و مقاوم‌سازی شوند تا بستر آن‌ها برای ایجاد پله قابل استفاده باشد.

 

انتخاب طرح و فرم بهینه

عامل بعدی دخیل در طراحی و اجرای صحیح پله محوطه انتخاب طرح و فرم بهینه است. در واقع فرم پله باید به نوعی باشد که بین ناهمواری‌ها و خطوط محوری هماهنگی و تناسب به وجود بیاورد.

لازم به ذکر است که اختلاف ارتفاع دو تراز، چرخش پاگردها و تعداد پله‌ها رابطه کاملاً مستقیمی با فرم قرارگیری پله در محوطه دارد. اما با این حال بهره جستن از طرح‌های خلاقانه و منحصر به فرد در طراحی و اجرای پله به‌راحتی امکان‌پذیر است.

 

رعایت حداقل استانداردها

به هر حال پله محلی است که برای عبور و مرور و پیاده روی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین دلیل ایمنی و امنیت در آن مهم بوده و لازم است که حداقل استاندارها، برای طراحی و اجرای صحیح آن رعایت شود.

به‌عنوان مثال حداقل فاصله پله از سطح زمین باید حدود ۳۰ سانتیمتر و حداکثر ارتفاع برای پله باید ۱۵ سانتیمتر باشد. همچنین در هر مسیر بدون پاگرد، نباید بیش از ۹ پله به کار برد. بنابراین لازم است که در حین طراحی و اجرای پله محوطه به حداقل‌های ذکر شده اعتنا کرد و به این ترتیب امنیت و ایمنی پله‌ها را افزایش داد.

 

بهره بردن از ابتکارات ساده

طراحی و اجرای پله محوطه می‌تواند کاملاً ساده، اما خلاقانه و خاص باشد. نباید تصور کرد برای طراحی و اجرای پله‌های جذاب و زیبا باید حتماً کلی هزینه صرف کرد. به‌عبارت دیگر ایجاد پله در محوطه به شکل خاص و زیبا در هر حالت به راحت‌ترین و ساده‌ترین شکل ممکن امکان دارد.

 

از چه مدل پله‌هایی می‌توان برای بیرون ساختمان استفاده کرد؟

مدل پله بیرون ساختمان، خانه‌های قدیمی عموماً ساده بوده و از جنس سنگ و فلز است. اما امروزه برای پله بیرون ساختمان از عناصر متنوعی نظیر، بتن نما یا اکسپوز، شیشه، چوب، سنگ فرش و غیره استفاده می‌شود. بنابراین طرح‌ها و مدل‌هایی که برای پله بیرون ساختمان مورد استفاده قرار دارد نیز نسبت به گذشته بسیار گسترده‌تر شده است که در ادامه مطالب به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

 

پله بیرون ساختمان بتنی

استفاده از بتن یکی از موارد مقرون به صرفه جهت ساخت پله در بیرون از ساختمان است. علاوه بر مقرون به صرفه بودن از نظر مقاومت و شرایط نگهداری نیز بتن در این زمینه انتخاب خوبی به شمار می‌رود.

البته ناگفته نماند که استفاده از بتن برای ایجاد پله، با آن چیزی که در قدیم جهت پله بیرون ساختمانی کاربرد داشته، کاملاً متفاوت است. زیرا پله‌های بتنی مدرن و جدید، طرح‌های بسیار زیبایی دارند و برای هر نوع سلیقه‌ای جوابگو هستند.

 

همچنین این مدل پله به‌دلیل داشتن تنوع طرح بالا برای انواع و اقسام دکوراسیون خارجی مناسب بوده و به‌راحتی می‌توان بین آن و سایر المان‌های به کار رفته در طراحی فضای بیرون ساختمان از آن‌ها بهره برد.

یکی از مزیت‌های بارز پله بتنی این است که پس اتمام اجرای آن امکان انجام هر کاری اعم از رنگ‌آمیزی، موزاییک‌کاری، کاشی‌کاری و غیره روی آن وجود دارد.

 

پله بیرون ساختمان چوبی

نوع چوبی که برای ساخت پله بیرون ساختمان با نمای چوبی استفاده می‌شوند، اغلب از نوع مهندسی و تقویت شده است. به همین دلیل نسبت به سایر چوب‌ها و مخصوصاً چوب‌هایی که برای فضای بسته و داخل ساختمان کاربرد دارد بسیار مقاومتر هست.

به‌طور کلی پل‌های چوبی بیرون ساختمان بسیار شیک و زیبا هستند و طرفداران زیادی دارند. منتهی نا گفته نماند که قیمت پله چوبی نسبت به پله بتنی به‌مراتب بالاتر است. باید متذکر شویم که سطح چوب در صورت خیس شدن سر و لغزنده می‌شود. به همین استفاده از روکش، نوار ضد لغزش و نوار ترمز بر سطح پله چوبی در محوطه ساختمان امری واجب است.

 

پله بیرون ساختمان مارپیچ و گرد

مدل پله گرد و مارپیچ بسیار شیک و مدرن بوده و به‌دلیل اشغال حجم کمی از محوطه، اغلب برای اتصال آن به پشت بام مورد استفاده قرار می‌گیرد. نرده‌ پله از جنس آلومینوم و یا فلز نیز جهت افزایش ایمنی و زیبایی پله مارپیچی بسیار مناسب هستند.

 

پله بیرون ساختمان تاشو

پله بیرون ساختمان تاشو نیز همچون مدل مارپیچی، فضای بسیار کمی از محوطه را اشغال کرده و برای پشت بام بسیار ایده‌آل است. این مدل قابلیت باز و بسته شدن دارد و در مواقعی که مورد استفاده نیست می‌توان آن را تا کرد. همچنین از نظر ایمنی نیز کاملاً استاندارد بوده و جایی برای نگرانی ندارد.

 

روش تزئین پله ورودی ساختمان و محوطه

معمولاً زیباترین تصوراتی که ما از محوطه ساختمان داریم فضایی سبز با گل‌های رنگی است. اما هیچ‌کدام از ما در طراحی فضای سبز به نقش پله در محوطه‌سازی توجه نداریم. حتی نمی‌دانیم که می‌توان از پله ورودی ساختمان نیز برای زیبای بیشتر محوطه و همچنین نمای بیرونی آن بهره جست.

در ادامه مطالب ما یک سری روش‌ها را جهت طراحی و تزئین پله محوطه و ساختمان و همچنین تأثیر آن بر فضای محوطه معرفی خواهیم کرد.

 

ایجاد فضای سبز روی پله‌ها

ایجاد فضای سبز بر روی پله ورودی ساختمان و محوطه یکی از جذاب‌ترین ایده‌ها برای تزئین آن‌ها است. با توجه به امکانات و تکنولوژی که امروزه در دسترس است این امکان در اشکال بسیار جالب و جذابی قابل اجرا هست. در حال حاضر مهندسان طراح، منظره‌های بسیار دیدنی را با استفاده از این شیوه در محوطه‌ها خلق کرده‌اند که واقعاً زبان از وصف آن‌ها عاجز است.

البته نا گفته نماند که بدون تکیه بر تکنولوژی روز و حتی با یک‌سری ترفندهای بسیار ساده و در عین حال زیبا می‌توان به‌منظور فوق دست یافت.

 

واقعیت این است که در حال حاضر روش‌های منحصر به فرد و متنوعی وجود دارند که در تمامی آن‌ها می‌توان از پله‌های سنگی و بتنی و حتی چوبی در طراحی و چشم‌انداز محوطه بهره برد.

به‌طور کلی پله‌های ساختمان در ورودی جلوی آن و یا حیاط خلوت به‌عنوان مسیری برای پیاده روی و عبور و مرور ترسیم می‌شود. به همین دلیل کمتر کسی به گنجاندن آن در طراحی منظره محوطه ساختمان فکر می‌کند.

 

ایجاد آبنما در پله ورودی و محوطه

یکی دیگر از روش‌هایی به روز و امروزی برای تزئین پله ورودی استفاده از آبنما است. این ایده نیز از جمله مواردی به شمار می‌رود که جذابیت و خاص بودن محوطه و فضای بیرونی ساختمان را تا حد قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد.

البته بسیاری از طرحان خوش‌ذوق و با استعداد از گل‌کاری و آبنمای حیاطی به‌صورت ترکیبی جهت تزئین پله بیرون ساختمان بهره می‌گیرند که حاصل آن یک فضایی بسیار زیبا و رویایی است.

 

طراحی پله‌هایی شناور در استخرها

دیگر ایده جالب برای به‌روزسانی محوطه‌سازی اطراف ساختمان، مناسب محوطه‌هایی است که دارای استخر هستند. این ایده نیز بسیار جذاب، مدرن و کاربردی بوده و مطمئناً فضایی دوست‌داشتنی را در طراحی استخر و محوطه به وجود خواهد آورد. به کار بردن پله‌های شناور در طراحی منظره پیرامون ساختمان حس تداوم و خاص بودن را به اطراف محوطه استخر هدیه می‌بخشد.

به این ترتیب کسانی که دوست دارند محوطه اطراف استخر آن‌ها دارای چشم‌اندازی درهم و ظاهری یکپارچه باشد، بهتر است به‌جای سنگ پله از دال‌های بزرگ برای متصل کردن اضلاع مختلف استخر به هم استفاده کنند.

 

ایجاد نورپردازی در پله بیرون ساختمان

یکی دیگر از مواردی که در انتخاب مدل پله بیرون ساختمان و تزئین آن اهمیت دارد استفاده از عناصر تزئینی و دکوراسیون است. به‌عنوان مثال استفاده از نورپردازی راه‌پله که امروزه بسیار هم طرفدار دارد از جمله مواردی است که در تزئین و جلوه‌بخشی به پله بیرون ساختمان بسیار مؤثر بوده که نوع مخفی و نواری آن از جذابیت و اقبال بیشتری بهره‌مند است.

البته وجود نورپردازی محوطه، به خصوص برای پله، جزو ضروریات به شمار می‌رود و در شب‌های تاریک مانع از بروز حادثه می‌شود. منتهی با چاشنی سلیقه می‌توان از این عناصر علاوه‌بر تأمین نور و روشنایی در شب‌هایی تاریک برای عبور و مرور از پله، به آن جنبه تزئینی نیز داد.

 

چرا باید در انتخاب مدل پله بیرون ساختمان حساسیت به خرج داد؟

بسیاری از افراد طبق عادت و باورهای غلط، به دکوراسیون و طراحی داخلی ساختمان بسیار بیشتر از بیرون آن اهمیت می‌دهند. در صورتی که این اقدام به‌شدت کیفیت نمای بیرون و محوطه ساختمان را پایین می‌آورد.

اما باید به این نکته توجه کرد که هر چقدر که طراحی داخلی ساختمان لوکس و مدرن باشد؛ اما نمای بیرونی آن فاقد جذابیت و زیبایی باشد، ارزش آن بنا هم از نظر مادی و هم از منظر معنوی کاهش می‌یابد.

 

بر خلاف فضای داخلی ساختمان که ایجاد پله در آن کاری بس سخت و زمان‌بر است، در فضای بیرون و محوطه ایجاد پله بسیار راحت‌تر بوده و سازندگان حرفه‌ای آماتور براحتی از پس این کار برمی‌آیند.

به‌طور کلی پله در طراحی پلان محوطه سازی و تزئین نمای بیرونی آن بسیار تاثیرگذار بوده و باید بین نما و طرح پله آن هماهنگی و همخوانی وجود داشته باشد. به همین دلیل بهتر است متریال مورد استفاده برای نما و پله بیرونی ساختمان از یک جنس انتخاب شود.