هنگامی که حرف از ساخت یا بازسازی یک خانه به میان آید، انتخاب جنس سقف خانه اهمیت زیادی پیدا می‌کند. سقف یک ساختمان، نقش زیادی در هویت و نمای آن دارد. سقف باید نمای زیبایی به خانه ببخشد و علاوه بر آن، کاربردی بوده و آسایش ساکنین را با خود به همراه بیاورد. جنس آن باید به‌گونه‌ای باشد که در برابر تهدید‌های طبیعی مانند باد، باران و… مقاومت خود را حفظ کند. بنابراین سعی کنید نسبت به بودجه، محل زندگی و شرایط آب و هوایی، بهترین انتخاب را داشته باشید.
سقف‌ها انواع مختلفی دارند و در این مقاله از مجله معمارنو قصد داریم به معرفی سقف فلزی یا شیروانی فلزی و بیان نکاتی ناگفته درباره آن، بپردازیم.
سوالات متداول:
سقف فلزی در چه مدل‌هایی طراحی میشود؟
سقف فلزی ار نظر نوع متریال در انواع آلومینیومی، گالوانیزه، فولاد گالوالوم و مس طراحی و تولید میشود.
از سقف فلزی در چه نوع آب و هوایی میتوانیم استفاده کنیم؟
استفاده از سقف فلزی با انواع گوناگون آب و هوا متناسب هستند. اما محیطی که به طور دائم در معرض برف، تگرگ و باران است باعث میشود که این نوع سقف دچار خراش و فرورفتگی شود.
قدمت سقف فلزی
سقف فلزی، از قدیمی‌ترین انواع سقف است که قدمت آن به بیش از هزارسال می‌رسد. این سقف‌ها در گذشته به شکل امروزی استفاده نمی‌‌شدند و عموما از جنس مس بودند. تا مدت زیادی، استفاده از سقف فلزی مختص به طبقه اشراف و بالای جامعه بود و آثار به جا مانده از گذشته، به خوبی این موضوع را تایید می‌کند.
انواع جنس سقفهای فلزی
سقفهای فلزی، از فلزات گوناگونی ساخته می‌شوند و هر فلز خاصیت منحصربه فرد خودش را دارد. تنوع در جنس شیروانی فلزی، باعث شده تا خریداران انتخاب‌های بیشتر و با قیمت‌های مختلفی داشته باشند.
سقف با جنس آلومینیوم
آلومینیوم فلزی با خواص ایده‌آل است. این جنس از سقف هیچگاه زنگ نمی‌زند و می‌تواند تا سال‌ها در مقابل بارش باران و آب‌وهوای طوفانی ماندگار بماند. به علاوه این سقف تنوع رنگی و شکلی زیادی دارد و جزو فلزاتی بوده در عین انعطاف زیاد، شکننده نیست و فرم خود را حفظ می‌کند.
ورق‌های آلومینیومی عموما از وسایل بازیافتی تهیه می‌شوند؛ با این‌وجود استحکام و کیفیت بالایی دارند. این سقف علی‌رغم نقاط مثبت خود، یک ویژگی منفی نیز دارد. آلومینیوم بر اثر بارش تگرگ و باران و… دچار خراش و خش‌هایی میشود که معمولا سطحی است و جای نگرانی ندارد. ورق‌های آلومینیوم، جزو ورق‌هایی با قیمت متوسط‌اند و نسبت به کارایی خود، هزینه مناسبی دارد.
سقف با جنس گالوانیزه
در گذشته به افراد توصیه می‌شد که از ساختن سقف فولادی، صرف نظر کنند. گرچه سقفهای فولادی، مقاومت خوبی دارند و قیمتشان نیز مناسب است؛ اما به راحتی در محیط مرطوب کیفیت خود را از دست می‌دهند و دچار زنگ زدگی می‌شوند. برای حل این مشکل، سقف‌هایی با جنس فولاد گالوانیزه در بازار وجود دارند. ورق گالوانیزه از فولاد و یک لایه روکش روی و دیگر مواد مخصوص ساخته شده که کیفیت ورق را بالا برده و از زنگ‌زدگی آن جلوگیری می‌کند. بدین ترتیب این جنس از سقف، تبدیل به یکی از بهترین جنس سقفهای فلزی شده است.
سقف با جنس فولاد گالوالوم
ورق‌های گالوالوم، ورق‌هایی هستند که از ترکیب آلومینیوم و روی ساخته شده‌اند. این ورق‌ها قیمت بیشتری از ورق‌هایی با جنس روی یا آلومینیوم دارند. همچنین استحکام و ماندگاری آن نسبت به دیگر ورق‌ها، بسیار بیشتر است. سقف‌هایی با جنس گالوالوم کمی شکننده‌اند و انعطاف ایده‌آلی ندارند. اگر قصد دارید ورق‌های سقفی با طرح پیچیده تهیه کنید، فولاد گالوالوم انتخاب خوبی نیست و بهتر است در فرم‌های ساده استفاده شود.
سقف با جنس مس
سقف مسی از گران‌ترین سقفهای فلزی است و به همین دلیل سقف‌هایی با پوشش کامل مس کمتر دیده میشود. مس دوام بسیار زیادی دارد و همچنین به نسبت دیگر فلزات کمتر دچار خط و خش میشود. رنگ خاص و جذاب سقفهای مسی در نگاه اول، توجه بسیاری از افراد را جلب می‌کند و باعث شده تا محبوبیت زیادی داشته باشد.
بر سطح فلز مس در مجاورت اکسیژن اصطلاحا پتینه ایجاد میشود که باعث دوچندان شدن زیبایی سقف خواهد شد. اگر از مس بی‌کیفیت استفاده شود، ممکن است پتینه سطح سقف و بارش باران بر سطح آن، باعث ایجاد تیرگی و لکه بر سطوح آجری و بتنی خانه شود؛ بنابراین لازم است مسیر باران بر این سقف را کنترل کنید. با این‌که سقف مسی، زیبا و مقاوم خواهد بود، توصیه میشود که از سقف فلزی ترکیبی از مس و دیگر فلزات استفاده کنید. این کار باعث پایین آمدن هزینه‌های ساخت سقف خواهد شد.
مزایا و معایب استفاده از سقف فلزی
با آگاهی از مزایای پوشش فلزی، می‌توانید بهتر تصمیم بگیرید و با مقایسه آن نسبت به انتظاراتتان از انتخاب آن مطمئن شوید:
مزایا
دوام و ماندگاری بالا
پوشش‌های فلزی، تا سال‌های طولانی ماندگار می‌مانند. حتی برخی از انواع آن، تا صدسال و بیشتر از آن نیز سلامت و کیفیت خود را حفظ کرده‌اند. با این که هزینه اولیه سقف شیروانی فلزی به طور قابل توجهی بالاتر از سقفی مانند سقف شینگل است، اما به دلیل دوام و طول عمری که دارند، عملا نیازی به تعمیر و نگهداری ندارد و درصد زیادی از هزینه‌های مصرفی اولیه هم قابل جبران است؛ علی‌الخصوص اگر قصد دارید مدت زمان طولانی را در آن خانه ساکن باشید.
احتمالا سقفهای شینگل آسفالتی در 15 الی 20 سال، نیازمند تعویض، تقویت و مراقبت دوره‌ای خواهد داشت؛ بنابراین اگر به دنبال انتخاب سقفی ماندگار هستید از سقف فلزی استفاده کنید.
انتخابی سازگار با طبیعت
از دیگر ویژگی‌های مثبت پوشش فلزی، می‌توان به قابلیت بسیار ارزشمند بازیافت شدن اشاره کرد؛ این یک امتیاز ویژه برای این سقف‌ها محسوب میشود که بیانگر نوعی احترام به طبیعت و محیط‌زیست است. همانطور که اشاره شد، سقفی از جنس فلز در حالت کلی از مواد بازیافتی ساخته میشود و زمانی که تصمیم به تعویض آن گرفتید، بدون آن که نگران یافتن مکانی به منظور دفن یا از بین بردن ضایعات باشید، می‌توانید آن‌ها را به محل بازیافت تحویل دهید.
قابلیت ذخیره و جمع‌آوری آب باران
سایر مشخصه‌های شیروانی فلزی که باعث افزایش محبوبیت آن هم شده است، قابلیت جمع‌آوری و ذخیره آب باران است. با داشتن سطح تمیز و صاف، فیلتر کمتری برای آبی که از این سقف جمع میشود، نیاز خواهد بود؛ این مزیت در مقایسه با سقفهای شینگل آسفالتی که ذرات کوچک و احتمالا سایر مواد شیمیایی را در آب می‌ریزند، قابل توجه است.
از آب باران ذخیره شده می‌توان برای انواع مصارف همانند آبیاری فضای سبز، گل‌ها، گیاهان باغچه یا شستشوی حیاط، استفاده کرد. همچنین با ضدعفونی و تصفیه آن، می‌توان برای مصارف خانگی هم استفاده کرد. بدین ترتیب هم در مصرف آب و هم در میزان پرداخت هزینه‌ها، کمک قابل توجه‌ای خواهد بود.
مقاومت در برابر آتش
سقف‌هایی از جنس چوب در مواجهه با آتش از بین می‌روند و آتش را نیز بیشتر از قبل شعله‌ور خواهند کرد؛ به همین دلیل در صورت وقوع اتفاقات ناخوشایند، انتخابی امن و ایمن نخواهند بود؛ اما سقف‌هایی که از جنس فلز باشند در صورت مواجهه با آتش، آن را شعله‌ور نخواهند کرد و در برخی شرایط باعث خنثی شدن آن می‌شوند.
مقاومت در برابر پوسیدگی
پوسیدگی در بیشتر سقف‌ها به خصوص در نواحی مرطوب و کوهستانی است؛ با این‌حال چنین ایرادی در سقف فلزی باکیفیت دیده نمی‌شود و مقاومت خیلی خوبی از خوب نشان می‌دهد. فرقی نمی‌کند که در چه منطقهای زندگی می‌کنید؛ اگر نوع باکیفیت و مناسب این سقف را تهیه کرده باشید، پوسیدگی در آن به وجود نمی‌آید.
عدم نفوذ حشرات
بهتر است بدانید که پوشش فلزی در برابر آسیب حشرات هم در امان است و این یک مورد مثبت برای این نوع از سقف به حساب می‌آید که می‌توانید آن را در انتخاب‌هایتان لحاظ کنید. سقفهای چوبی به وفور در معرض نفوذ حشرات قرار دارند. مواد شیمیایی به کاررفته در برخی از انواع سقف‌ها نیز باعث جذب برخی از حشرات خواهند شد؛ اما این سقف از چنین مواردی کاملا در امان است.
نصب آسان و راحت
نصب سقف فلزی آسان است و در مدت کوتاهی انجام میشود. بدون آن‌که کم‌ترین زمانی از شما تلف شود، سقفی زیبا و ایمن خواهید داشت. درصورتی‌که این سقف نیاز به تعمیرات جزئی داشته باشد نیز، تعمیر آن راحت بوده و دچار دردسر نخواهید شد. بنابراین می‌توانید از آن در طراحی سقف حیاط خلوت و آلاچیق در محوطه هم استفاده کنید.
معایب
سقفهای فلزی معایبی نیز دارند که آگاهی از آن خالی از لطف نیست و می‌تواند تصمیمتان را روشن‌تر کند:
هزینه بالا
هزینه بالای پوشش فلزی بسیاری از افراد را از تهیه این سقف‌ها پشیمان می‌کند. گرچه هزینه سقف نسبت با کارایی آن، کاملا متناسب است؛ اما تهیه آن در توان برخی نبوده و از انتخاب آن صرف نظر می‌کنند. برخی نیز برای کم‌کردن هزینه‌ها دست به ساخت سقفهای ترکیبی، مثلا ترکیب سقف چوبی و فلزی می‌زنند.
امکان تخریب‌پذیری در برخی شرایط آب‌وهوایی
اگر در منطقهای زندگی می‌کنید که در معرض بارش باران و تگرگ شدید هستید، تهیه این سقف‌ها تصمیم خوبی نیست. بارش باران و تگرگ به شکل شدید و مداوم، می‌تواند سطح این سقف را دچار فرورفتگی و خط و خش کند و ظاهر آن را کاملا نامناسب سازد. همچنین بارش باران و تگرگ بر این نوع از سقف، باعث ایجاد صدایی نامناسب و سرسا‌م‌آور میشود که برای برخی از افراد قابل تحمل نیست.
تغییر تدریجی ظاهر
فلزها در مقابل اکسیژن از خود واکنش نشان می‌دهند و نسبت به کیفیت خود به تدریج، ظاهر خود را تغییر می‌دهند. مثلا ممکن است ظاهری تیره پیدا کنند یا شفافیت خود را از دست بدهند. گرچه این تغییرات در طولانی مدت روی می‌دهد؛ اما بهتر است نسبت به تغییرات جنس سقف خود اگاهی داشته و اگر نیاز به نگهداری خاصی دارد، به آن واقف باشید.
تنوع کم در مدل و ظاهر
نکته منفی دیگر این سقف، نداشتن تنوع ظاهری است. برای ساخت ورق‌های فلزی محکم، تا حد زیادی از انعطاف فلزها کاسته میشود؛ بنابراین نمی‌توان آن‌ها را در مدل‌های متنوع یافت و تنها در چند مدل رایج در بازار دیده می‌شوند.
نقش سقف فلزی در مصرف انرژی
اگر جزو افرادی هستید که مصرف متعادل و بهینه انرژی جزو دغدغه‌های اساسیشان است به تهیه پوشش فلزی، فکر کنید. سقفهای فلزی با داشتن رنگ براق و قدرت بازتابش نور، می‌تواند در کاهش گرمای ایجاد شده اتاق زیرشیروانی و اتاق‌هایی که در پشت بام قرار دارند، موثر باشد؛ علی‌الخصوص اگر در آب و هوای گرم زندگی کنید، قطعا تاثیر آن را بیشتر خواهید دید.
قابلیت انعکاس نور آفتاب در سقفهای فلزی، می‌تواند هزینه‌های مصرفی جهت خنک‌سازی فضا را کاهش دهد و بدین ترتیب، نقش مهمی در صرفه‌جویی مصرف انرژی و افزایش ارزش خانه داشته باشد. البته این نکته را باید بدانید که با توجه به تابش پیوسته و مداوم نور آفتاب به شیروانی فلزی خانه، به مرور زمان شاهد تغییراتی در ظاهر سقف خواهید شد.
سقف فلزی مناسب چه نوع آب‌وهوایی است؟
خوشبختانه سقفهای فلزی با انواع گوناگون آب و هوا متناسب هستند. استفاده از این پوشش در مکان مرطوب، هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند و تحت تأثیر رطوبت قرار نمی‌گیرد.
در محیط گرم و خشک نیز استفاده از پوشش فلزی سقف مانعی ندارد؛ اما همانطور که گفته شد استفاده از آن در محیطی که به طور دائم در معرض برف، تگرگ و باران است باعث میشود که سقف دچار خراش و فرورفتگی شود. بنابراین سعی کنید از سقف مناسب‌تری در این مکان‌ها استفاده کنید یا بهترین و محکم‌ترین جنس فلز را برای خانه تهیه کنید.
به کارگیری سقف فلزی برای خانه‌هایی با سبک مختلف
فرقی نمی‌کند خانه‌ای با سبک مینیمال یا کلاسیک داشته باشید؛ سقفی با پوشش فلزی، با هر سبکی همخوانی دارد. شکل شیروانی این سقف، زیبایی خاصی به خانه می‌بخشد و چیدمان آن را درهر نوع سبکی، کامل خواهد کرد.
بیشترین استفاده از این سقف در طراحی نمای ساختمان ویلایی و روستایی است. ورق‌های فلزی را می‌توان رنگ‌آمیزی نمود تا سقفی به رنگ دلخواه داشته باشید. اگر از این سقف در طراحی و ساخت خانه درختی استفاده می‌کنید، پیشنهاد ما استفاده از رنگ‌های خنثی و رنگ‌های طیف سبز است. این رنگ‌‌ها با طبیعت به شکل خاصی، انس می‌گیرند و فضای بیرونی آلاچیق فلزی و حتی یک کلبه چوبی را زیبا می‌کنند.
نحوه اجرای سقف فلزی
نصب ورق فلزی بر این سقف، کار سختی نیست؛ اما حتما باید توسط یک متخصص و با ظرافت خاصی انجام شود. پس از انجام زیرسازی استاندارد با تهیه ورق‌های فلزی به تعداد مورد نیاز، این کار در مدت کوتاهی انجام میشود. در ابتدا با دستگاه فرز، اره و قیچی مخصوص ورق‌ها به ابعاد متناسب بریده می‌شوند. سپس سوراخ‌هایی بر گوشه ورق فلزی ایجاد می‌شوند. هدف از ایجاد این سوراخ‌ها، نصب ورق به پنل‌ها، ستون و تیرهای داخلی سقف است؛ بنابراین با وسایل مخصوص، ورق‌ها به سطح زیرین متصل خواهند شد. سقف فلزی معمولا به شکل شیروانی ساخته میشود؛ بنابراین ورق‌ها، نسبت به طراحی سقف، بر سه یا چهار گوشه آن نصب خواهد شد.
نکات مهم
- ورق‌های فلزی استفاده شده در سقف باید ضخامت یکسانی داشته باشد، از تهیه ورق‌های طراحی و حکاکی شده که ضخامت یکسانی ندارند صرف نظر کنید.
- ورق‌ها باید بر سقف محکم باشند و باد و باران موجب لرزش و لغزندگی ورق‌ها نشود؛ بنابراین از نصب محکم سقف مطمئن شوید.
- فلزها به طور طبیعی منعطف‌اند؛ اما انعطاف بیش از حد، گاهی ممکن است از کیفیت آن کم کند. از ورق‌های فلزی که بیش از حد منعطف‌اند استفاده نکنید. همچنین از ورق‌هایی که انعطاف کمی دارند نیز استفاده نکنید. انعطاف زیاد باعث شکنندگی ورق‌ها خواهد شد. انعطاف ورق باید در حد میانه باشد.
- سقف فلزی باید پوشش ضدآب داشته باشد. پوشش‌های ضدآب سقف، انواع گوناگونی دارند که با مشورت با یک متخصص می‌توانید بهترین نوع آن را تهیه کنید.
- شیروانی فلزی عموما در طرح‌های موج‌دار موجود است. از نصاب بخواهید که اگر مقدور است به گونه‌ای آن را نصب کند که آب در امواج ورق حبس نشود و بتواند از آن عبور کند. این نکته باعث افزایش طول عمر سقف خواهد شد.
- اگر برایتان مقدور است هرچندمدت یکبار سقف را تمیز کنید. شیارهای سقف، گاهی تبدیل به محلی برای تجمع خاک و برگ میشود. نگهداری مناسب از سقف، باعث بالا رفتن طول عمر آن خواهد شد.
- معمولا بر سطح سقف، یک مسیر آب‌رو ساخته میشود. این مسیر باعث شده که آب باران بر سقف جمع نشود و راه خروج داشته باشد. گاهی براثر وزش باد، گرد و غبار و آشغال‌هایی در این مسیر جمع خواهد شد؛ بنابراین بهتراست که مسیر آب‌رو سقف نیز هرچندمدت یکبار تمیز شود.
قیمت سقف فلزی
تخمین میانگین قیمت این سقف، به عوامل گوناگونی مانند قیمت روز ورق فلزی، هزینه حمل و نقل، دستمزد، ابعاد خانه و… بستگی دارد و به شکل قطعی نمی‌توان هزینه ساخت آن را بیان کرد؛ اما میانگین قیمت‌ها به شرح زیر است:
| میانگین قیمت ساخت سقف فلزی با جنس مس با کیفیت متوسط به ابعاد 50 متر | 30.000.000 تا 35.000.000 تومان |
| میانگین قیمت ساخت سقف فلزی با جنس آلومینیوم با کیفیت متوسط به ابعاد 50 متر | 19.000.000 تا 23.000.000 تومان |
| میانگین قیمت ساخت سقف فلزی با جنس فولاد گالوانیزه با کیفیت متوسط به ابعاد 50 متر | 22.000.000 تا 25.000.000 تومان |
| میانگین قیمت ساخت سقف فلزی با جنس گالوالوم با کیفیت متوسط به ابعاد 50 متر | 23.000.000 تا 26.000.000 تومان |
جمع‌بندی: پوشش‌های فلزی؛ انتخابی مناسب برای انواع شرایط آب و هوایی
با توجه به مطالب ذکر شده، پوشش سقف خانه را می‌توان به عنوان بخشی تاثیرگذار در زیبایی بخشیدن به ظاهر و نمای ساختمان هم نام برد. با توجه به تنوع و گستردگی پوشش سقف خانه، باید در انتخاب آن دقت کرد تا آن موردی را انتخاب کنید که بیشترین ماندگاری را داشته باشد و نیاز به تعویض و تغییر مداوم نداشته باشد.
سقف خانه باید به گونه‌ای باشد که در ازای هزینه مصرفی، محکم و بادوام باشد. همچنین سازگاری پوشش سقف با آب و هوا از موارد دیگری است که باید به آن دقت کرد.
سقف‌هایی با پوشش فلزی، گزینه مناسبی هستند. این سقف‌ها به لحاظ طراحی، با هر سبکی از معماری تطابق پیدا می‌کنند و بدین ترتیب، نمایی زیبا و منحصربه‌فرد از خانه نشان داده میشود. سقف‌هایی با این جنس، مانند هرسازه دیگر مزایا و معایبی دارد که با توجه به شرایط، نوع نیاز و بودجه‌تان می‌توانید نسبت به انتخاب آن تصمیم‌گیری کنید.