طراحی مسیر باغ و محوطه اگر به‌صورت اصولی و خلاقانه صورت بگیرد تأثیر بسیار زیادی در زیبایی و همچنین ارزش مادی آن خواهد گذاشت. به همین دلیل بسیاری از افراد با ذوق برای دیزاین مسیر محوطه باغ، ویلا و محل زندگی به‌صورت کاملاً برنامه‌ریزی شده اقدام می‌کنند و یا فرایند طراحی مسیر در پلان محوطه سازی را به‌دست افراد متخصص و با تجربه در این حوزه می‌سپارند.
اگر شما هم جزو این دسته از افراد بوده و تمایل دارید مسیر محوطه و باغ خود را به‌صورت خاص و منحصر طراحی کنید، پیشنهاد می‌دهیم تا انتهای مطالب همراه ما بمانید. زیرا ما در این مقاله تصمیم داریم مواردی را که با استفاده از آن‌ها می‌توان ایده‌ها و سبک متنوع و جدیدی در دیزاین مسیر ایجاد کرد را خدمت شما عزیزان معرفی کنیم.
سوالات متداول:
برای طراحی مسیر از چه متریال‌هایی می‌توانیم استفاده کنیم؟
سنگ‌های رودخانه‌ای، سنگ فرش، کورتون صنعتی، فولاد، انواع و اقسام کاشی‌های طرح‌دار، سنگ آهک، چمن، قلوه سنگ، چوب، پارکت، سنگ‌های دایره‌ای، آجر سرخ، کاشی، موزاییک، سنگ‌های بتنی، شن‌های تزئینی از متریال‌هایی هستند که در طراحی مسیر استفاده می‌شوند.
چه ایده‌هایی را می‌توانیم برای طراحی مسیر به کار ببریم؟
استفاده از مالچ، چمن، انواع سنگ فرش، آجر، موزاییک و کاشی چوب کامپوزیت، الوارهای چوبی رنگ زده و پنل‌های چوبی می‌توانند در طراحی مسیر به شما کمک کنند.
طراحی مسیر چیست؟
طراحی گذرگاه یا مسیر در باغ ایرانی و طراحی باغ ژاپنی، شامل همان طرحی است که به‌منظور ایجاد محدوده‌ای برای عبور و مرور ترسیم می‌شود. البته در طراحی خانه باغ ایرانی و محوطه ویلاهای امروزی، ایجاد مسیر و طراحی آن صرفاً جهت عبور و رفت و آمد نیست. بلکه گاهی اوقات هدف از طراحی و ایجاد مسیر فقط به‌منظور افزایش زیبایی و یا اعمال هر دو هدف با هم است.
در واقع طراحی مسیر، یکی از زیر شاخه‌های مهندسی طراحی معماری بوده که اغلب مهمترین اصل در آن ایده‌پردازی و خلاقیت است. به‌عبارت دیگر برای آنکه یک طراح بتواند در این زمینه موفق عمل کند، باید بیش از هر چیزی داری یک ذهن خلاق و ایده‌پردازی باشد. زیرا در غیر صورت تمام کارها و طرح‌هایی که ارائه می‌دهد، به نوعی مشابه هم و تکراری خواهند بود.
به این ترتیب در مواقعی که شما در طراحی محوطه سازی باغ تصمیم دارید، مسیر باغ و محوطه خود را به یک تیم طراحی بسپارید، باید قبل از عقد قرارداد، میزان مهارت و استعداد آن تیم را به‌واسطه کارهایی که قبلاً در این زمینه انجام داده است بسنجید.
به هر حال در این حرفه نوآوری و خاص اندیشیدن بسیار مهم بوده و نتایج فوق‌العاده‌ای را در پی دارد. حتی اگر شما تصمیم دارید به شخصه این کار انجام دهید، باید تلاش کنید از امکانات و جذابیت‌های پیرامون خود به نوعی ایده گرفته و مسیری خاص را برای محل مورد نظر خود طراحی کنید.
البته ناگفته نماند که در طراحی راه و مسیر برای باغ، محوطه، ویلا و غیره نباید به اصل مهم ایمنی بی‌توجه بود. به‌عبارت دیگر یک مسیر زیبا در تزیین حیاط خانه باید ایمن نیز باشد. به نحوی که شما بتوانید در همه فصول سال براحتی و بدون چالش از آن رفت و آمد کنید. همچنین در مواقعی که شما تصمیم می‌گیرد برای طراحی راه باغ خود پله محوطه نیز به کار ببرید، باید این کار را مطابق با قوانین ساختمان انجام داده و اصول اصلی را رعایت کنید.
پرکاربردترین متریال‌ها برای دیزاین مسیر
همانطور که گفتیم طراحی مسیر باغ و محوطه رابطه کاملاً مستقیم با افزایش زیبایی آن دارد. بنابراین جهت افزایش زیبای مسیر انتخاب متریال و پوشش گیاهی مناسب برای طراحی بسیار مهم بوده و این امر باید به‌درستی صورت بگیرد.
زیرا انتخاب نادرست و غلط نه تنها گذرگاه مورد نظر شما را زیباتر نمی‌کند، بلکه به نوعی موجب کاهش جذابیت و زیبایی طبیعی و ذاتی باغ و یا محوطه شما خواهد شد.
در مطالب قبلی نیز به این موضوع اشاره کردیم که هر چقدر دیزاین مسیر خاص‌تر و متفاوت‌تر باشد، زیباتر و جذاب‌تر خواهد بود. لازمه طراحی و دیزاین متفاوت استفاده از متریال‌های خاص و متفاوت است.
امروزه متریال‌های زیادی نظیر سنگ‌های رودخانه‌ای، سنگ فرش، کورتون صنعتی، فولاد، انواع و اقسام کاشی‌های طرح‌دار، سنگ آهک، چمن، قلوه سنگ، چوب، پارکت، سنگ‌های دایره‌ای، آجر سرخ، کاشی، موزاییک، سنگ‌های بتنی، شن‌های تزئینی و کلی موارد مشابه دیگر در دیزاین مسیر رایج بوده و استفاده دارد.
اما واقعیت این است که در بین موارد ذکر شده چوب و سنگ بیشتر از سایر موارد ذکر شده مورد توجه هستند. با یک گریز کوتاه در طراحی‌هایی که در این باره صورت گرفته است، می‌توان به‌سادگی به این واقعیت بارز پی برد.
معمولاً از چوب‌ها در طرح‌های ساده، الوار، خرده و غیره می‌توان برای درست کردن راه چوبی در باغ و حیاط سازی ساده و شیک خانه براحتی استفاده کرد. شاید دلیل استفاده زیاد از این دو متریال نسبت به سایر موارد در دیزاین مسیر، طبیعی بودن آن‌ها باشد.
برای طراحی مسیر باغ و محوطه از چه روش و متریالی می‌توان استفاده کرد؟
اگر شما هم جزو افرادی هستید که صاحب یک محوطه و باغ زیبا بوده و اکنون تصمیم دارید به‌واسطه اجرای یک طرحی خاص برای مسیر آن زیباییش را چند برابر کنید، می‌توانید از طرح‌ها و ایده‌هایی که ما در این مبحث به شما ارائه می‌دهیم بهره جسته و به مسیر و گذرگاه مطلوب دل خود دست بیابید.
با توجه به شرایطی که یک باغ و محوطه دارد، طرح‌های بسیار خاص و متفاوتی را برای مسیر آن‌ها می‌توان در نظر گرفت. بنابراین توصیه می‌کنیم برای طراحی مسیر باغ و محوطه صرفاً تصور خود را در این متمرکز نکنید که راهی برای بالا و پایین رفتن و عبور و مرور به وجود بیاورید.
شما می‌توانید متناسب با سلایق و روحیات خود برای مسیر مورد نظر راهی صاف، منحنی، منظم با چمن مصنوعی و طبیعی و یا بدون چمن ایجاد کنید. حتی می‌توانید مسیری که برای باغ خود در نظر می‌گیرد بالاتر یا پایین‌تر از حد نرمال باشد.
واقعیت این است که برای طراحی راه باغ و محوطه المان‌های زیادی وجود دارد که شما قادر به استفاده از آن‌ها هستید. بنابراین فقط کافی است که به پیرامون خود با چشم باز و جسورانه نگاه کنید.
در اجرای طراحی راه برای باغ موارد بسیار متنوعی وجود دارند که شما می‌توانید از ترکیب آن‌ها با یکدیگر کشف‌های هیجان‌انگیزی را خلق کنید که در ادامه مطالب به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
مالچ
ایجاد یک راهرو و مسیر با استفاده از مالچ برای باغ و محوطه، مخصوصاً در مناطق غیر رسمی و جنگلی یکی از ایده‌های جالب جهت دیزاین مسیر باغ است. علت تمایل بسیاری از افراد به این سبک طراحی راهرو باغ، هزینه مقرون به صرفه و اجرای راحت آن است.
اگر شما هم جزو طرفدارن استفاده از مالچ در دیزاین مسیر باغ و محوطه خود هستید، باید بدانید که این سبک هر یک یا دو سال یک بار نیاز بازسازی و استفاده مجدد از مالچ نو دارد. همچنین ممکن است در مسیرهای مالچی رشد علف‌های هرز نیز راحت‌تر و بیشتر باشد. بنابراین اگر وقت و هزینه کافی برای هرس علف‌های هرز ندارید توصیه می‌کنیم از اجرای این طرح خودداری کنید.
طراحی در هم تنیده
طرح‌های درهم تنیده برای مسیر باغ یکی از روش‌هایی است که با استفاده از متریال‌های موجود، می‌توان یک مسیر بسیار خاص و منحصر به فرد را باغ ایجاد کرد. اگر شما عاشق یک مسیر عاشقانه و تک هستید، این گزینه پیشنهاد خوبی برای‌تان است.
شن‌های تزئینی
امروزه انواع و اقسام شن، سنگ ریزه و قلوه سنگ وجود دارند که تمامی آن‌ها برای ایجاد طرح‌های جذاب و دوست‌داشتی برای مسیر باغ کاربردی هستند. شن و سنگ‌ریزه‌های تزئینی جهت فرم دادن مسیر مورد نظر شما بسیار مناسب بوده و کمک می‌کنند فضای سبز مدرنی را به وجود بیاورید.
حتی در مواقعی که شما تمایل دارید در باغ خود یک مسیر و گذرگاه ماشین رو ایجاد کنید، شن‌ها و سنگ‌ریزه‌های تزئینی بسیار کارآمد بوده و علاوه‌بر ایجاد مسیر پیاده رو، برای انتقال وسائل نقلیه به درون باغ نیز یک مسیر زیبا و جذاب را به وجود بیاورید.
حسن انتخاب این گزینه افزایش زیبایی و کاهش هزینه و زمان اجرا نسبت به سایر موارد است که اگر با چاشنی سلیقه و خلاقیت نیز در هم آمیزد مسیر هایی رؤیایی را در باغ شما به وجود خواهد آورد.
همچنین مسیر باغ سنگریزه و شن این امکان را به شما می‌دهد که براحتی طرح و ایده مورد نظر خود را اجرا کرده و تا مدت‌ها نیز بدون نیاز به تعویض از آن استفاده کرد. مسیر شنی بر خلاف مالچ، مانع از رشد علف‌های هرز در مسیر باغ و محوطه شده و شما را از شر هرس کردن علف‌های هرز نجات می‌دهد. منتهی اگر پیاده قدم زدن در مسیر باغ و محوطه را دوست دارید، ممکن است مسیر شن و سنگریزه کمی شما را اذیت کند.
چمن
یکی دیگر از روش‌هایی که در دیزاین مسیر باغ مورد استفاده قرار می‌گیرد، استفاده از چمن است. این روش نیز جزو روش‌هایی ارزان قیمت طراحی گذرگاه بوده و برای قدم زدن و پیاده‌روی با پای برهنه بسیار لذت بخش است.
منتهی مسیر چمنی نیز برای رشد علف‌های هرز مناسب بوده و اگر شما این سبک را انتخاب کنید، باید زمانی را هم برای حذف علف‌های هرز اختصاص دهید. همچنین جهت حفظ چمن نیاز به لوله کشی و آبیاری است که این امر هم هزینه و هم زحمت نگهداری چمن را بیشتر می‌کند.
سنگ فرش‌های متنوع
دیگر ایده‌ای که در طراحی گذرگاه برای باغ و محوطه می‌تواند مفید واقع گردد، سنگ فرش‌ها هستند.. با استفاده از متریال فوق شما می‌توانید مسیرهایی شاخص و برجسته‌ای را برای باغ و محوطه خود ایجاد کنید.
ایجاد اشکال هندسی آراسته در یک مسیر مستقیم یا منحنی در قسمتی از فضا و یا حتی دور تا دور محوطه از جمله کارهایی است که به‌واسطه سنگ فرش‌های مربع شکل می‌توان انجام داد.
همچنین سنگ فرش‌های بتنی مستطیلی شکل نیز این مکان را به شما می‌دهند که اشکالی با آرایش متناوب در مسیر مورد نظر خود ایجاد کنید. به‌طور کلی استفاده از سنگ فرش‌ها امروزه در طراحی گذرگاه هم به‌منظور رفت و آمد و هم به نیت افزایش زیبایی باغ و محوطه کاربرد زیادی دارد.
به‌عنوان مثال می‌توان از آن‌ها اشکال متناوبی به‌صورت عقب و جلو در یک مسیر منحنی شکل در دور تا دور محوطه یا مسیری خاص به وجود آورد.
لازم به ذکر است که سنگ فرش‌ها بسیار با دوام بوده و نیاز به مراقبت خاصی ندارند. همچنین جهت پیاده روی با پای برهنه بسیار مناسب هستند.
منتهی اگر شما این سبک دیزاین مسیر را به بقیه موارد ترجیح می‌دهید، باید بدانید که به‌دلیل نداشتن ضخامت و اندازه یکنواخت مراحل اجرای سخت‌تری دارند و همچنین گرانتر از سایر موارد معرفی شده می‌باشند.
آجر
ایجاد مسیر باغ آجری نیز از جمله سبک‌های دوست‌داشتنی و جذاب است. این سبک دیزاین مسیر بیشتر مورد توجه آن دسته از افراد قرار دارد که عاشق طرح‌های سنتی هستند.
طرح مسیر آجری تقریباً تمامی مزیت‌های مسیر سنگ فرش را دارد، منتهی برخلاف سنگ‌ها داری ضخامت و ابعاد یکسانی هستند که این امر استفاده و اجرای این سبک را نسبت به سنگ فرش بسیار راحت‌تر کرده است. البته ناگفته نماند که آجر مخصوص مسیر نیز همانند سنگ قیمت نسبتاً بالایی دارد.
الوارهای چوبی رنگ شده
استفاده از الوارهای چوبی، از جمله مواردی است که در طراحی مسیر در محوطه بسیار کاربردی بوده و می‌توان به‌واسطه آن سبک‌های متنوع را اجرا کرد.
به‌عنوان مثال با استفاده از الوارهای چوبی می‌توان محوطه و فضای باغ را به دو قسمت تقسیم کرده و یک بخش آن را به سبک مدرن و بخش دیگر آن را به سبک سنتی طراحی کرد. سپس به کمک الوارهای چوبی رنگ‌آمیزی شده یک مسیر بین این دو فضا با نمای چوبی ایجاد کرد.
پنل‌های چوبی
پنل‌های نازک چوبی می‌توانند به‌عنوان یک راهنمای زیبا جهت رفت و آمد افراد در محوطه باغ و منازل ویلایی مورد استفاده قرار بگیرند. این ایده نیز جزو ایده‌های پر طرفدار بوده و معمولاً با شکل‌های بسیار متنوعی قابل اجرا است. به‌طور کلی استفاده از چوب، در طراح‌های مختلف موجب طبیعی‌تر شدن مسیر می‌شود.
به‌عنوان مثال می‌توان از چوب‌های مختلف یک گذرگاه مستقیم بین باغ و خانه ساخت و به این ترتیب یک نوع همبستگی طبیعی بین این دو فضا به وجود آورد. یا حتی می‌توان یک پیاده‌رو چوبی جهت ارتباط بین فضای داخلی و بیرونی در طراحی باغ ویلا ایجاد کرد.
حسن استفاده از انواع چوب برای طراحی راه و مسیر در این است که می‌توان بین محیط و راه چوبی براحتی هماهنگی مناسب را ایجاد کرد. زیرا هم امکان استفاده در اشکال مختلف از انواع چوب به‌سادگی ممکن است و هم با رنگ‌آمیزی چوب در دیوار چوبی و کف، تضاد بین رنگ محیط و متریال به کار رفته از بین می‌رود.
البته ناگفته نماند که مسیرهای چوبی پیش ساخته و آماده نیز برای این منظور در بازار موجود است که این امر به شما کمک می‌کند مسیر چوبی مورد نظر خود را راحت‌تر و سریع‌تر اجرا کنید.
قطعه‌های بتنی
این سبک اغلب برای باغ‌ها و منازل ویلایی که در کنار ساحل قرار گرفته و به نوعی به ساحل راه دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته همانطور که در ابتدای مطالب نیز گفتیم؛ ایده‌هایی که ما در این مقاله ارائه می‌دهیم هیچ محدودیتی برای استفاده ندارند. به‌عبارت دیگر شما می‌توانید، برای ایجاد یک مسیر خاص و باب دل خود هر کدام را که ترجیح می‌دهید انتخاب کنید. حتی امکان انتخاب چند ایده با هم نیز در این باره وجود دارد. بنابراین شما هیچ وقت مجبور نیستید خود را محدود به یک ایده خاص کنید.
به‌عنوان مثال از قطعه‌هایی بتن نما علاوه‌بر استفاده در ایجاد یک مسیر از محوطه تا ساحل، می‌توان جهت طراحی مسیر باغ نیز بهره گرفت. یا آنکه به‌واسطه سنگ فرش‌های بتنی فضای مختلف باغ و محوطه را به یکدیگر متصل کرد و مناظر مدرن و اعجاز برانگیز خلق کرد.
کاشی چوب کامپوزیت
استفاده از کاشی‌های چوبی نیز یکی دیگر از شیوه‌های دیزاین راه چوبی بوده و نتیجه آن نیز تقریباً همانند چوب است. منتهی این سبک تا حدودی ظاهر مدرن‌تری دارد. این متریال بسیار راحت نصب می‌شود و در طول زمان نیز به مراقبت و نگهداری کمتری نیاز دارد.
منتهی برای پیاده روی در فصل تابستان به‌دلیل داغی بیش از حد اصلاً مناسب نیست. همچنین به کار بردن این متریال هزینه‌ای به‌مراتب گرانتر از چوب دارد. البته نورع دیگری از چوب کامپوزیت که به چوب پلاست معروف است هم می‌تواند در طراحی مسیر باغ و حیاط سازی مدرن کاربردی باشد.
موزاییک
این متریال به‌دلیل داشتن استقامت زیاد، دارای طول عمر بالایی است. منتهی اجرای این سبک زمان‌بر است. زیرا باید با صرف کلی حوصله و وقت تمام کاشی‌های قرار گرفته در مسیر را در یک الگوی کاملاً منظم قرار داد.
به این ترتیب اگر انتخاب شما برای طراحی مسیر باغ‌تان موزاییک است باید بدانید که این سبک برای مسیرهای کوتاهی قابل اجرا بوده و در مسیرهای بلند فوق‌العاده زمان‌بر است.
نورپردازی
چراغ‌های ال‌ای‌دی و لامپ‌های مخصوص جهت طراحی گذرگاه محوطه و باغ نیز از جمله مواردی است که همواره در نورپردازی محوطه مد نظر قرار دارد.
در واقع می‌توان با اهداف مختلف نظیر ایجاد روشنایی و زیبای در طراحی زمین شیب دار یا در محوطه و باغ، نورپردازی‌های مختلفی در مسیرهای موجود اجرا کرد که این ایده نیز نقش پر رنگی در خلق یک مسیر جذاب و خاص برای محوطه می‌تواند داشته باشد.
در واقع این ایده نیز همانند تمام موارد ذکر شده بستگی به سطح هوش و مهارت طراح دارد. به‌عبارت دیگر طراح مسیر باغ و محوطه باغ بتواند یک هماهنگی بسیار طبیعی در بین المان‌های کاربردی خود در خلق گذرگاه به وجود بیاورد و تضادها را از بین ببرد.
امروزه نورپردازی باغ از اهمیت بسیار بیشتری نسبت به گذشته برخوردار شده و انواع و اقسام فانوس و چراغ آویزی و حتی چراغ‌های مخصوص کفپوش محوطه در بازار برای این منظور وجود دارد که شما می‌توانید متناسب با سایر المان‌ها و متریال‌های به کار رفته در دیزاین مسیر مورد نظر خود طرح و مدل مناسب را انتخاب کرده و خرید کنید.
دیزاین مسیر باغ و محوطه چه فوایدی دارد؟
مهمترین و بارزترین فایده دیزاین مسیر باغ در طراحی حیاط منزل ایرانی، افزایش زیبایی بصیری آن‌ها است. از آنجایی که حس زیبا دوستی به شکل عمیق در باطن همه ما انسان‌ها نهادینه شده و همواره زیبایی را دوست داریم، از فضاهای طبیعی زیبا به شکل محسوسی لذت می‌بریم.
به همین دلیل است که طراحان فعال در این حوزه همواره تلاش می‌کنند جهت زیباتر کردن فضای باغ و محوطه از المان‌های طبیعی بهره بگیرند. مسلماً شما نیز جهت ارضای این نیاز باطنی خود، به سراغ المان‌های زیبا و طبیعی می‌روید.
اما فایده دیزاین مسیر باغ و محوطه صرفاً به افزایش زیبایی آن‌ها خلاصه نمی‌شود. بلکه در افزایش ارزش مادی آن‌ها نیز تاثیرگذار بوده و در مواقعی که شما تصمیم به فروش باغ و ویلای خود می‌گیرید، هر چقدر که مسیرها و راهروهای موجود در آن‌ها زیبا و خاص طراحی شده باشند، شانس فروش گرانتر آن نیز افزایش می‌یابد.
دیگر فایده طراحی زیبا و جذاب راهرو باغ و محوطه در این است که میل شما به زندگی را ارتقا داده و حضور در آن‌ها مانع از بروز احساس افسردگی در شما می‌شود و حس سرزندگی و شادابی را در وجودتان افزایش می‌دهد.