دیوار سبز با نام‌ها و عناوین مختلفی از قبیل Green wall یا دیوارهای گیاهی و باغ‌های عمودی شناخته میشود. دیوارهای سبز با توجه به کاربردهایی که دارند در چند سال اخیر بیشتر مورد استقبال قرار گرفته اند. یکی از جذاب‌ترین و زیباترین طرح‌ها برای فضای بیرونی و داخلی ساختمان استفاده از دیوار سبز است.
در طراحی گرین وال‌ها باید با توجه به شرایط اقلیمی منطقه از گیاهان مناسب دیوار سبز و مخصوص به آن منطقه استفاده کرد. دیوار سبز از گیاهانی تشکیل میشود که به صورت عمودی به دیوارهای داخلی یا خارجی متصل می‌شوند، همچنین این دیوارها در بعضی موارد به صورت مستقل اجرا میشود. دیوارهای سبز مانند بسیاری از بام‌های سبز شامل پوشش گیاهی، محیط رشد، آبیاری و زهکشی در یک سیستم واحد هستند.
سوالات متداول:
مزایای دیوار سبز چیست؟
افزایش ارزش بنا، عایق صوتی، کاهش دمای محیط، تصفیه هوا
دیوار سبز چه تاثیری در محیط دارد؟
دیوار سبز با کاهش استرس موجب احساس آرامش در افراد میشود. فشار خون، فعالیت قلبی، تنش عضلانی و فعالیت مغزی میتوانند با مشاهده گیاهان به مدت 3 تا 5 دقیقه بهبود یابند.
بعداز اجرای دیوارسبز، اولین بازرسی گیاهان چه زمانی است؟
تقریباً بعد از یک ماه، اولین بازرسی از گیاهان را انجام دهید. بازرسی باید به نحوی باشد که کاشت، رشد گیاه و سیستم آبیاری و زهکشی را کنترل و بررسی کنیدو در صورت هر گونه مشکل به رفع یا تغییر سیستم اقدام نمائید.
انواع اسم‌های دیوار سبز
اسم‌های مختلفی برای دیوار سبز وجود دارد. این اسم‌ها با توجه به نوع کاربرد (بین فضاها، اندازه و مدل‌های داخلی و خارجی) می‌تواند متفاوت باشد. امروزه طراحی و تولید دیوارهای سبز رونق زیادی یافته که باعث تنوع بیشتر آن شده است. دیوارهای سبز به‌عنوان دیوارهای زنده، دیوارهای زیستی، باغ‌های عمودی و دیوارهای خزه‌ای شناخته می‌شوند.
دیوارهای سبز در ابعاد و اندازه‌های مختلفی طراحی شده‌اند که با توجه به سیستم و مقیاس‌های متفاوت با نام‌های مختلفی چون پرچین‌های شهری، دیوارهای سنگی، صفحه‌های سبز و پرده‌های زندگی به‌کار برده می‌شوند.
جنس دیوار سبز
طیف وسیعی از گیاهان طبیعی و مصنوعی در دیوارهای سبز استفاده میشود که بیشتر از گیاهان علفی هستند، اگرچه برخی از بوته‌های کوچک نیز میتوانند مناسب باشند. یکی از مواردی که در انتخاب گیاهان باید به آن توجه کرد شرایط آب و هوایی منطقه و سازگاری گیاهان با شرایط موجود است. البته شما می‌توانید از گرین وال مصنوعی هم استفاده کنید.
با توجه به شرایط آب و هوای منطقه و نوع آبیاری می‌توان از انواع مختلف گیاهان استفاده کرد:
- برای مناطق گرم و خشک باید از گیاهانی چون فیلودندرون، سرخس، ساکولنت، فیکوس، پیله آ و کلاته استفاده کرد که تحمل کم آبی طولانی مدت و گرمای شدید را دارند.
- برای تصفیه هوای منطقه و حذف سموم محیطی می‌توان از گیاهانی چون بامبو نخل، آزالیا، گل داودی، گیاه عنکبوتی و آلوئه‌ورا استفاده کرد.
کارایی دیوار سبز
داخل یا خارج از منزل
از دیوارهای سبز برای فضاهای بیرونی و داخلی در محیط‌های مختلف استفاده میشود. با این حال، دیوارهای سبز داخلی از نظر اندازه محدودیت‌های بیشتری دارند، زیرا باید متناسب با فضای موجود باشند. به همین دلیل نگهداری آنها اغلب آسان‌تر است.
دیوارهای سبز در فضاهای باز بیشتر در معرض دید هستند. این دیوارها علاوه بر مقرون به صرفه بودن باعث کاهش دمای محیط اطراف، گرفتن آب باران یا عایق‌بندی ساختمان‌ها می‌شوند، اما بیشتر آنها برای سرسبزی به مناظر شهری استفاده می‌شوند. طراحی بالکن و پوشاندن دید تراس و پاسیو در آپارتمان‌ها توسط دیوار سبز یک روش پرکاربرد است. ساخت این دیوارهای زنده از نظر آب و هوا محدودیت‌هایی دارد، زیرا آنها مجبورند شرایط اطراف خود را تحمل کنند.
گیاهان در چه محیطی رشد می کنند؟
گیاهان موجود در دیوارهای سبز برای رشد به محیط مناسبی احتیاج دارند. که محیط رشد آن معمولاً روی سازه قرار می‌گیرد (مانند کیسه‌ها، گلدان‌ها یا جعبه‌ها)، با کنار هم قرار گرفتن این سازه‌ها یک سیستم تشکیل میشود. در یک دسته‌بندی کلی سیستم‌ها به چهار نوع پوشش نرم، حصیری، ورقه‌ای و ساختاری تقسیم‌بندی می‌شوند.
سیستم‌های پوشش نرم
سیستم‌های پوشش نرم خاک را درون یک قفسه یا کیسه بسته‌بندی کرده و سپس بر روی دیوار نصب می‌شوند. محیط این سیستم‌ها حداقل سالی یکبار و در محیط‌های خارجی تقریباً هر دو سال یکبار باید تعویض شوند. سیستم خاک نرم برای مناطقی که در معرض باد و باران شدید قرار دارند مناسب نیست چون میتوانند به‌راحتی در اثر باد و باران از بین بروند، همچنین سیستم‌های پوشش نرم برای ارتفاع‌های بیشتر از 2.5 متر نباید استفاده شوند.
سیستم‌های حصیری
سیستم حصیری معمولاً به صورت تشک الیافی یا حلزونی هستند. این سیستم از چند لایه کاملاً نازک تشکیل شده و به همین دلیل امکان جابه‌جایی گیاهان در بیش از سه تا پنج سال قبل از اینکه ریشه‌ها از حصیر عبور کنند، وجود ندارد و بعد این مدت باید گیاهان جابه‌جا شوند چون آب نمی‌تواند به اندازه کافی از طریق حصیرها عبور کند.
روش ترمیم یا جابه‌جایی آن به گونه‌ایی است که با برش حصیر از دیواره و جایگزینی آن با حصیر جدید، همزمان می‌توان مقاطع بزرگی از سیستم را تعویض کنید. در طول این جابه‌جایی امکان از بین رفتن یک سری از گیاهان وجود دارد. این سیستم‌ها به بهترین وجه در فضای داخلی ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند و بیشتر برای مناطقی با خطر زمین لرزه‌ای کم و گیاهانی که سرعت رشد پایینی دارند استفاده می‌شوند.
سیستم‌های ورقه‌ای
سیستم های ورقه‌ای پلی اورتان با استفاده از الگوی جعبه تخم‌مرغ با موفقیت در سال‌های اخیر هم برای بام باغ‌های فضای باز و هم برای دیوارهای عمودی استفاده شده است. ظرفیت نگهداری آب در این پلی اورتان‌های مهندسی شده به مراتب بیش از ظرفیت سیستم‌های زنجیره ای و نمدی است. پلی اورتان‌ها تجزیه بیولوژیکی نمی‌شوند و از این رو به عنوان یک بستر فعال برای بیش از 20 سال زنده می‌مانند.
سیستم‌های ساختاری
محیط رشد سیستم ساختاری ، “بلوک”هایی هستند که از نوع سیستم نرم و سیستم حصیری نیستند، اما بهترین ویژگی‌های هر دو را در یک بلوک قرار می‌دهد که می‌تواند در اندازه‌ها، اشکال و ضخامت‌های مختلف تولید شود. مزیت این سیستم‌ها این است که 10 تا 15 سال خراب نمی‌شوند و میتوانند دارای ظرفیت نگهداری آب بالاتر یا پایین‌تر باشند، بسته به انتخاب گیاه برای دیوار، می توانند pH (اسیدیته)و EC (هدایت الکتریکی) خود را متناسب با گیاهان تنظیم کنند که برای نگهداری و تعویض به راحتی کنترل می‌شوند.
کاربرد سیستم ساختاری برای دیوارهای زنده داخلی و خارجی است. همچنین برای منطقه ای که باد زیاد و خطر زمین لرزه‌ای زیاد دارند استفاده میشود. هزینه‌ی نصب این سیستم بالا بوده ولی هزینه‌ی نگهداری کمتری دارند.
انواع دیوار سبز از لحاظ ساختار
دیوار سبز مستقیم
یکی از انواع دیوارها، دیوار سبز مستقیم است. نحوهی اجرای این نوع دیوارها به نحوی است که مستقیم بر روی سازه یا ساختمان اجرا میشود، و ریشه‌ی این گیاهان در زمین و رشد آنها به سمت بالا است. یکی از دلایل مهمی که کمتر از این نوع دیوارها استفاده میشود این است که گیاهان مستقیماً بر روی سازه قرار دارند، بنابراین امکان آسیب رسیدن به سازه وجود دارد. همچنین این دیوارها دارای هزینههای اجرای بالایی نیز هستند.
دیوار سبز دو پوسته
این نوع دیوارها بر خلاف دیوارهای سبز مستقیم بر روی سازه‌های مجزا بر روی دیوار اجرا میشود.
انواعی از این نوع دیوارها در زیر به آنها اشاره شده است:
داربست‌های مدولار
یکی دیگر از انواع دیوارهای سبز استفاده از داربست‌های مدولار است. طراحی این دیوارها به نحوی است که از سازه‌های سبک و کاملا جدا از سازه طراحی می‌شوند. نحوهی اجرای این دیوارها به صورت سخت افزار و به صورت بسته‌بندی که حمل و نقل آن آسان شود، طراحی شده است.
گیاهان خارج از محل و در یک محیط تمیز کاشته می‌شوند و سپس فلاور باکس‌ها برای نصب به محل ارسال می‌شوند. گلدان‌ها با یک رابط بسیار ساده به داخل و خارج به صورت انعطاف‌پذیر راه دارند. از مزیت‌های دیوارهای مدولار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از مواد بازیافتی (مفید برای محیط زیست)
- در انواع و اشکال مختلف قابل اجرا (طراحی متنوع)
- پوشش در سطح وسیع
- اجرا سیستم به صورت سازه‌ای و مجزا
شبکه‌های کابلی
سیستم کابلی بر روی دیوار یا سازه با کابل‌کشی‌های مشبک، خطی و یا ضربدری طراحی میشود که باعث هدایت گیاهان بر روی دیوار یا سازه می‌شوند. کابل‌ها توسط گیاهان پوشیده میشود. این سیستم بیشتر برای گیاهانی که سرعت رشد بالا و شاخ و برگ زیادی دارند استفاده میشود. سیستم‌های کابلی می‌تواند وزن زیادی از گیاهان را تحمل کنند.
شبکه‌های سیمی
شبکه‌ی سیمی همان‌طور که از اسم آن پیداست از شبکه‌ای از سیم‌ها و تورهای انعطاف‌پذیر تشکیل شده که بیشتر برای گیاهانی که سرعت رشد پایینی دارند طراحی می‌شوند. شبکه‌های سیمی برعکس کابلی تحمل وزن زیاد گیاهان را ندارند.
استفاده از نمد پلیمری
یکی از روش‌های نوین برای طراحی دیوار سبز استفاده از نمد پلیمری است. در این روش گیاهان بر روی یک سطح عمودی داخل گلدان یا محفظه کشت می گردند.
از مزایای این روش می‌توان به سیستم زهکشی مناسب، تغییر و تعویض گیاهان و همچنین تهویه‌ی مناسب ریشه‌ی گیاهان اشاره کرد.
طول عمر دیوار سبز و نگهداری از آن
گیاهانی که در دیوار سبز استفاده می‌شوند باید در شرایط و محیطی مناسب قرار داده شوند. سیستم‌هایی که نصب می‌شوند معمولاً به مراقبت بسیار کمتری نسبت به گل‌های گلدانی احتیاج دارند، اما لازم است هر از چندگاهی از آنها مراقب کرد.
درباره نحوه مراقبت از دیوارهای سبز و مواردی که باید راجع به آن بیشتر بدانیم در زیر شرح داده شده است:
زمان اولین بازرسی از گیاهان
تقریباً بعد از یک ماه زمان اولین بازرسی از گیاهان را باید انجام دهیم. بارزسی باید به نحوی باشد که کاشت، رشد گیاه (شاخ و برگ اضافی) و سیستم آبیاری و زهکشی را کنترل و بررسی کنیم. و در صورت هر گونه مشکل به رفع یا تغییر سیستم اقدام نمائید.
در طول بازدید ماهانه، بازرسی چه کارهایی را باید انجام دهیم؟
- هرس گیاهان
هرس و تمیز کردن گیاهان عنصر اصلی در مراقبت از دیوار سبز است. بعد از هر سری بازرسی همه برگ‌های که تغییر رنگ داده‌اند، به‌ویژه برگ‌های خشک شده را حذف کنید. همچنین گیاهانی که سرعت رشد بالاتری نسبت به بقیه دارند را باید قلمه زد که همه با هم رشد کنند.
- بارور کردن گیاهان
بارور کردن گیاهان به صورت گرده افشانی و استفاده از کودهای مخصوص با سمپاشی گیاهان انجام میشود. سمپاشی به دو روش انجام می شود:
- سمپاشی به برگ‌ها
- سمپاشی به خاک که همان روش سنتی است.
- کنترل میزان رطوبت
کنترل میزان رطوبت بستر گیاه هر ماه باید بررسی شود. با بررسی رطوبت تعیین میشود که سیستم آبیاری به طور ایده‌آل متناسب با نیازهای گیاه هست یا نه. در صورت مشاهده هر گونه بی‌نظمی، باید بلافاصله طول و دفعات آبیاری تغییر داده شود.
- جلوگیری از بیماری‌های گیاهان
در طول بازرسی، گیاهان باید از لحاظ آفات یا عوامل بیماری‌زای احتمالی بررسی شوند. در صورت مشاهده هر گونه علائم یا بیماری گیاهان راه‌های پیشگیری از جمله سمپاشی کردن را انجام داده و در صورت مشاهده گیاه ضعیف و بیمار بلافاصله برداشت و گیاه جدید جایگزین شود. با این کار در مراحل اولیه از شیوع بیماری‌ها جلوگیری میشود.
- کنترل سیستم آبیاری
نحوهی کنترل سیستم آبیاری فضای سبز باید به صورتی باشد که تک تک سیستم آبیاری از جمله سرچکه، خطوط آبیاری و ناودان زهکشی بازرسی شود. همچنین مخزن آب باید پر و هر شش ماه یک بار فیلتر آن تمیز شود.
مزایای دیوار سبز و دلایل استفاده از آن
تصفیه هوا
گیاهان به طور قابل توجهی وضعیت هوا را بهبود می بخشند. دیوارها ذرات معلق را از هوا فیلتر می‌کند و CO2 را به اکسیژن تبدیل می‌کند. فقط یک متر مربع از دیوار زنده سالانه 2.3 کیلوگرم CO2 از هوا استخراج می‌کند و 1.7 کیلوگرم اکسیژن تولید می‌کند. گیاهان و میکروب‌های موجود در محیط خاک VOC (ترکیبات آلی فرار) مضر را جذب می‌کنند و آنها را به ترکیباتی که گیاهان برای غذا استفاده می‌کنند، تبدیل می‌کنند.
کاهش دمای محیط
گیاهان نور خورشید را جذب می‌کنند (50٪ جذب و 30٪ منعکس). این امر به ایجاد آب و هوای خنک‌تر و دلپذیرتر در فصل تابستان کمک می‌کند. که به نوبه خود به معنای صرفه‌جویی در انرژی است.
عایق صوتی
دیوار سبز به‌عنوان یک عایق صوتی در ساختمان عمل می‌کند. که منجر به کاهش صدا تا 8 دسی‌بل میشود. بنابراین، محیط چه در داخل ساختمان و چه در خارج از ساختمان بسیار آرام‌تر میشود.
افزایش ارزش بنا
ظاهر طبیعی دیوارها، همراه با کاهش در هزینههای انرژی، به معنای افزایش ارزش ملک است. اگر ساختمان يك شركت به‌عنوان نمادي از عملكرد محيطي و اجتماعي آن در نظر گرفته شود. باعث جذابیت بیشتر آن ملک برای داوطلبانی که در آنجا مشغول به‌کار هستند، میشود.
مزایای دیوار سبز برای اشخاص
- کاهش استرس
زندگی و کار در یک محیط سرسبز تأثیر مثبتی در رفاه حال افراد دارد. دفاتر سبز با کاهش استرس موجب احساس آرامش در افراد میشود. فشار خون، فعالیت قلبی، تنش عضلانی و فعالیت مغزی میتوانند با مشاهده گیاهان به مدت 3 تا 5 دقیقه بهبود یابند.
- افزایش بهره‌وری
ارتباط مستقیم فضای دلنشین که حس مثبت را در شخص افزایش می‌دهد باعث یادگیری و تصمیم‌گیری کارآمدتر در مورد کارهای پیچیده میشود. قرار گرفتن در محیطی سبز استدلال منطقی و رویکردهای نوآورانه‌تر در شخص ایجاد می‌کند. همچنین یک محیط کار سبز منجر به افزایش 15 درصدی بهره‌وری و رضایت کارکنان میشود.
- زمان اقامت طولانی‌تر
کارمندان شرکت تنها افرادی نیستند که از مزایای دیوار سبز بهره‌مند می‌شوند. دیوارهای سبز برای افرادی که در آن مکان‌ها زندگی نمی‌کنند و یا وقت زیادی نمی‌گذرانند باعث ایجاد اثرات مثبت میشود، مانند مشتریان یک مغازه یا یک رستوران. درحقیقت، آنها با گذراندن وقت خود در آن فضای خاص میتوانند از مزایای آن بهره‌مند شوند که یک اثر مفید در مدت زمان اقامت مشتری در فروشگاه و رضایت کلی مشتری ثبت میشود.
- افزایش احساس رفاه
یکی از دلایل مهم در انتخاب دیوار سبز احساس رفاه و شادابی می‌باشد. هوای تمیزتر منجر به کاهش بیماری از قبیل سردرد و تحریکات تنفسی و همچنین افزایش تمرکز و توجه میشود و عوارضی از جمله تحریک چشم، سردرد، گلودرد و خستگی را کاهش می‌دهد.
- تعامل اجتماعی بیشتر، تخریب کمتر
کار یا زندگی در یک محیط سبز مردم را به با هم بودن تشویق می‌کند. به ویژه رنگ سبز، تأثیر مثبتی بر انسجام اجتماعی در محله‌ها دارد. از این نظر، مناطقی که سرسبزی بیشتری دارند کمتر دچار حمله، خشونت و تخریب می‌شوند.
- دیوارهای زنده یک “محیط شفابخش” قدرتمند ارائه می‌دهند
رنگ سبز به بهبود سریع‌تر بیماران کمک می‌کند و در نتیجه مدت زمان کمتری در بیمارستان بستری می‌شوند. تحمل فرد در برابر درد در یک محیط سبز بیشتر است. این اثر قدرتمند سبب می شود محیط های دارای دیوار زنده به عنوان “محیط شفابخش” نیز شناخته میشود. کاهش استرس بیماران در محیط‌هایی که از گیاهان سبز استفاده میشود، بیشتر است.
معایب و مشکلات دیوار سبز
دیوارهای سبز علاوه بر مزایای زیادی که دارد، شامل معایبی نیز هستند که در طول زمان بیشتر نمایان میشود، از جمله معایب آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- زهکشی گیاهان
- نفوذ ریشه به دیوار اصلی ساختمان ( مخصوصاً اگر از گیاهانی با ریشه بلند استفاده شود)
- رشد حشرات و جانوران موزی و امکان انتقال یک سری بیماری‌ها
- امکان نشست دیوار یا سازه با رشد گیاهان و سنگین شدن آن
- نیاز به مراقبت طولانی مدت دارد
بهداشت و نگهداری از دیوار سبز
برای اینکه یک دیوار سبز بتواند به خوبی عمل کند، تمام مکانیزم‌های آن باید به درستی کار کنند. گیاهان علاوه بر آبیاری و محیط رشد در برخی مواقع نیاز به نگهداری دارند. دیوارهای سبز هر چند وقت یکبار نیاز به تعمیر و نگهداری منظم دارند تا مطمئن شوید همه چیز روان و بدون دردسر پیش می‌رود.
هزینههای ساخت دیوار سبز
هزینههای ساخت دیوار سبز با توجه به برخی از موارد زیر متفاوت خواهد بود:
- نوع و ابعاد پروژه (هرگونه نیاز به تقویت سازه)
- هزینههای تیم طرح
- مکان، اندازه و دسترسی سایت
- هزینه نیروی انسانی
- مسافت برای حمل و نقل
- ذخیره‌سازی مواد در داخل یا خارج از سایت
- دسترسی به جرثقیل‌های سیار، دسترسی به بالابر کالا
- ارتفاع سقف، ابعاد و ظرفیت تحمل بار
- ساخت سقف، پیچیدگی طراحی سقف از جمله نفوذ سقف
- زمان اجرای پروژه
- نوع گیاهان
آموزش ساخت دیوار سبز (ویدئو)
ساخت دیوار سبز طبیعی
ساخت دیوار سبز مصنوعی
سخن پایانی
ما در این مقاله، شما را با ایده‌های طراحی دیوارهای سبز، آشنا کردیم تا بهترین ایده برای طراحی دیوار سبز را متناسب با علایقتان انتخاب کنید. شما می‌توانید برای کاشت و اجرای دیوار سبز منزل و ساختمان خود با بهترین شکل و طرح طراحی کنید. البته علایق شما در انتخاب درست متریال و عناصر مورد نیاز و با کیفیت برای طراحی دیوار سبز بسیار تاثیرگذار است.
ایده‌هایی برای دیوار سبز
