یکی از مشکلاتی که امروزه کشورها، دولت‌ها و افراد عادی را به خود درگیر کرده و زندگی انسان‌ها را تحت تأثیر قرار داده است، کمبود آب برای مصارف مختلف می‌باشد. ازاین‌رو کارشناسان درصدد هستند تا با استفاده از روش‌های نوین، در مصرف آب صرفه‌جویی کرده و نیازهای مختلف را پاسخ دهند. یکی از این روش‌ها، ذخیره آب باران و استفاده از آن برای مصارفی چون آبیاری فضای سبز و استفاده برای مصارف کشاورزی است. از آنجایی که میزان بارندگی در مناطق مختلف، متفاوت است، از این روش می‌توان در موارد متفاوتی استفاده نمود؛ اما به هر حال ذخیره آب حاصل از بارندگی و استفاده از آن برای آبیاری باغچه‌های کوچک در مجتمع‌های مسکونی و یا طراحی باغ ویلاها، می‌تواند روشی ارزان و مقرون‌به‌صرفه بوده و در هزینه مصرف انرژی نیز صرفه‌جویی کند.
با توجه به این گفته‌ها، نحوه ذخیره آب بارندگی‌ها و روش‌های مختلف مورد استفاده برای این کار از جمله مواردی است که افراد باید با آن آشنایی داشته باشند. به این ترتیب می‌توانند به صورت بهینه از این روش استفاده کرده و از نتایج سودمند آن بهره‌مند شوند. برای کسب اطلاعات مفید در این حوزه، با ما در ادامه این مقاله همراه باشید.
سوالات متداول:
ذخیره آب باران در آبیاری فضای سبز چه مزیتهایی دارد؟
1. رفع مشکلات آبیاری فضای سبز در دورههای طولانی مدت بیآبی 2. مدیریت هزینه مصرف آب 3. کمک به تأمین آب آشامیدنی 4. کاهش آلودگی هوا و محیطزیست 5. جلوگیری از بروز سیل و روان آب
چه فضاهایی را میتوانیم به کمک ذخیره آب باران آبیاری کنیم؟
فضای سبز و محوطه ویلاها و باغها، روف گاردن، تراس، پاسیو و فضای باغچهی حیاط و گلخانه را میتوانید به کمک ذخیره آب باران آبیاری کنید.
انواع مخازن ذخیره آب باران کدامند؟
بشکههای فولادی، گالوانیزه، بتنی، چوبی و پلاستیکی، انواع مخازن ذخیره آب باران میباشند.
مزیت‌های آبیاری فضای سبز با آب باران
مدیریت آب باران از روش‌های به‌روزی است که تحقیقات زیادی در سال‌های اخیر پیرامون آن انجام شده و نتایج حاصل از این تحقیقات، افراد را مجاب کرده تا در کشورهای پیشرفته از سیستم‌های ذخیره آب باران استفاده کنند. بر اساس نتایج به دست آمده، مشخص شده است که استفاده از این روش می‌تواند مزیت‌های متعددی را برای کاربران، سیستم مدیریت آب، دولت‌ها و در نهایت، بهبود روند استفاده از آب در سطح جهانی داشته باشد. از جمله مزیت‌های استفاده از سیستم ذخیره‌سازی آب باران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
رفع مشکلات آبیاری فضای سبز در دورههای طولانی مدت بیآبی
در برخی کشورهای دنیا، استان‌ها و شهرها، دورههای بیآبی و خشکی دارای مدت طولانی است. ازاین‌رو در این موارد، کشاورزان، باغداران و در سطوح بالاتر، دولت‌ها، با مشکلات بزرگی در تأمین آب لازم برای آبیاری مواجه می‌شوند. این در حالی است که با استفاده از روش‌های نوین جمع‌آوری آب باران می‌توان بر این مشکلات غلبه کرده و این دغدغه‌ها را به راحتی برطرف نمود.
مدیریت هزینه مصرف آب
یکی دیگر از مزیت‌های استفاده از روش‌های جمع‌آوری آب باران برای آبیاری فضاهای سبز می‌توان به صرفه‌جویی در هزینه‌های مصرف آب اشاره کرد. در برخی مناطق که میزان بارندگی بسیار زیاد است، حتی می‌توان آب باران را به جز آبیاری فضای سبز در موارد دیگری نیز به کار برد. شستشوی ماشین، برخی از قسمت‌های ساختمان‌ها و … از جمله این موارد به شمار می‌روند.
کمک به تأمین آب آشامیدنی
از دیگر مزایای ذخیره آب باران می‌توان به تأمین آب آشامیدنی در سطح جهانی اشاره کرد. در صورتی که از آب لوله‌کشی برای آبیاری فضاهای سبز و یا مصارف کشاورزی استفاده نشود، به صورت چشمگیری در مصرف آب آشامیدنی، مخصوصاً در کشورهای در حال توسعه، صرفه‌جویی خواهد شد. در ضمن استفاده از این روش می‌تواند به کاهش بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی نیز کمک کرده و امکان بهره‌مندی آیندگان از ذخایر آب زیرزمینی را فراهم آورد.
کاهش آلودگی هوا و محیطزیست
برای این که آب مورد استفاده برای آبیاری فضای سبز و کشاورزی، بدون نیاز به آب‌های آشامیدنی، فراهم شود، نیاز است تا فرایند تصفیه انجام شده و انرژی قابل‌ملاحظه‌ای صرف این کار شود. این در حالی است که ذخیره آب باران و استفاده از آن برای آبیاری محوطه‌ها، از مصرف این انرژی و در نهایت، تولید گازهای گلخانه‌ای جلوگیری می‌کند. در این حالت هم در مصرف انرژی صرفه‌جویی شده و هم محیطزیست به هیچ عنوان آلوده نخواهد شد.
جلوگیری از بروز سیل و روان آب
در بسیاری از مناطق، حجم بارندگی سالانه زیاد است و به دلیل نامناسب بودن پوشش گیاهی، احتمال بروز حوادثی چون سیل و یا روان شدن آب در معابر و … وجود دارد. این در حالی است که اگر به درستی از سیستم‌های ذخیره و مدیریت آب باران استفاده شود، احتمال بروز این حوادث به حداقل می‌رسد.
سیستم ذخیره‌سازی آب باران شامل چه اجزایی است؟
برای این که سیستم ذخیره‌سازی آب باران داشته باشید، نیاز است تا حوزه جمع‌آوری آب باران، سیستم انتقال آب و منبع ذخیره آب داشته باشید. این موارد جزو اجزای سیستم ذخیره‌سازی آب باران به شمار می‌روند. از آنجایی که آب باران در پشت بام‌ها جمع‌آوری شده و سپس از طریق ناودان‌ها به بیرون هدایت می‌شوند، خوشبختانه همه افراد حوزه جمع‌آوری آب باران را در اختیار دارند و نیاز نیست هزینه‌ای بابت ساخت این حوزه و سیستم انتقال آب، صرف کنند. شما میتوانید با ذخیره‌سازی آب باران جمع شده از پشت بام ساختمان و روف گاردن، مساحت قابل توجهی از فضای سبز حیاط، مجتمع و … را آبیاری کنید. لذا لازم است در هنگام طراحی ساختمان و محوطه این مهم را در نظر بگیرید.
با توجه به این گفته‌ها، تنها کافی است منبع ذخیره‌سازی را فراهم کنید تا سیستم جمع‌آوری و ذخیره آب باران را تکمیل کنید. ناودانی‌های موجود در این سیستم می‌توانند از جنس پلاستیک و یا فلز باشند؛ اما مهم است که جلوی ورودی آب به ناودانی از فیلترهایی استفاده کنید تا از ورود آشغال و شاخ و برگ درختان به ناودانی و منبع ذخیره آب جلوگیری شود، زیرا وجود این حشرات، آشغال و … در آب جمع‌آوری شده، هم باعث افت کیفیت آب شده و هم احتمال مسدود شدن خروجی آب را افزایش می‌دهد. برای تهیه مخازن ذخیره آب باران نیز میتوانید از بشکههای با جنس مختلف استفاده کنید. شما میتوانید در ارتفاع مناسبی از ناودانی، خروجی آب قرار داده و با اتصال لوله به این بخش و قرار دادن بشکه، زیر این خروجی، آب را به راحتی جمع‌آوری کنید.
انواع مخازن ذخیره‌سازی آب باران
مخازنی که برای ذخیره‌سازی آب باران مورد استفاده قرار می‌گیرند، دارای انواع مختلفی هستند. این محصولات بر اساس ابعاد در انواع متنوعی تولید می‌شوند و شما میتوانید متناسب با نیاز خود و حجم بارندگی در منطقه‌ای که زندگی می‌کنید، ابعاد این بشکه‌ها را تعیین کنید. اما از نظر متریال به کار رفته برای ساخت این مخازن نیز می‌توان این محصولات را در دسته‌های مختلفی تقسیم‌بندی کرد. از جمله این دسته‌بندی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- بشکههای فولادی
- مخازن گالوانیزه
- بشکههای بتنی
- بشکههای چوبی
- بشکههای پلاستیکی
ویژگی‌های بشکههای فولادی چیست؟
از جمله کارآمدترین انواع مخازنی که برای ذخیره کردن و مدیریت آب باران مورد استفاده قرار می‌گیرد، مخازن فولادی هستند. این مخازن دارای جلوه ظاهری زیبایی بوده و در نمای فضای باز محوطه نیز خللی به وجود نمی‌آورند. معمولاً این بشکههای ذخیره آب باران در ابعاد بزرگی ساخته می‌شوند. ازاین‌رو برای مناطقی که دارای بارندگی سالانه زیادی هستند گزینه‌ای مناسب می‌باشد. با توجه به این که کیفیت فولاد مورد استفاده در ساخت این محصول در حد بالایی قرار دارد و این متریال در برابر رطوبت از مقاومت بالایی برخوردار هستند، این بشکه‌ها دارای طول عمر بالایی هستند. شما میتوانید از این محصولات در مناطقی با آب‌وهوای مرطوب استفاده کنید.
آشنایی با بشکههای چوبی برای ذخیره‌سازی آب باران
بشکههای چوبی از مخازنی هستند که در سیستم‌های مدیریت و جمع‌آوری آب باران مورد استفاده قرار می‌گیرند. این محصولات با استفاده از چوب‌های مخصوصی ساخته می‌شوند. توجه داشته باشید که این بشکه با هر نوع چوبی هم که ساخته شده باشد این قابلیت را دارد که تحت تأثیر تغییرات دمایی و یا آسیب‌های مکانیکی، دچار ایراد شده و نشتی پیدا کند. این بشکه‌ها معمولاً دارای دوام و طول عمر کمی هستند. با توجه به ویژگی‌هایی که در مورد این محصولات گفته شد، قیمت خرید آن‌ها بسیار کمتر از انواع دیگر است؛ اما از مقاومت کمی نیز برخوردار هستند و نباید از آن‌ها در مناطقی با آب‌وهوای خشک استفاده شود؛ زیرا در اثر خشکی ممکن است منقبض شده و ترک بردارند.
بشکههای گالوانیزه چه ویژگی‌هایی دارند؟
یکی از بهترین و کارآمدترین منابع برای ذخیره آب باران، بشکه‌هایی هستند که با استفاده از ورق‌های گالوانیزه ساخته شده باشند. معمولاً این بشکه‌ها در ابعاد بزرگ ساخته می‌شوند و برای ذخیره‌سازی آب باران برای مدت طولانی، گزینه‌ای مناسب هستند. ورق‌های گالوانیزه به دلیل فرآیند ساختی که دارند در برابر تمامی عوامل مخرب بیرونی دارای دوام بالایی بوده و به صورت ضدزنگ ساخته می‌شوند. از آنجایی که این متریال در ساخت بشکههای گالوانیزه مورد استفاده قرار می‌گیرند، میتوانید مطمئن باشید که این بشکه‌ها تا سال‌های سال و در هر شرایطی قابل استفاده خواهند بود. بشکههای ساخته شده با ورق‌های گالوانیزه به صورت مهروموم شده عرضه می‌شوند و برای خرید آن‌ها باید به شرکت‌هایی که به صورت حرفه‌ای در زمینه برداشت آب باران فعالیت دارند، مراجعه نمود.
ویژگی‌های مخازن پلاستیکی کدامند؟
مخازن پلاستیکی هم از دیگر گزینه‌های پیش روی افرادی هستند که درصدد راه‌اندازی سیستم ذخیره‌سازی آب باران میباشند. پلاستیک مورد استفاده در ساخت این محصولات دارای کیفیت عالی بوده و وزن سبکی دارند. ازاین‌رو جابجایی آن‌ها بسیار راحت است و می‌توان در مکان‌های مختلفی از آن‌ها استفاده نمود. شرکت‌های تولیدکننده بشکههای پلاستیکی ذخیره آب باران، این محصولات را در رنگ‌ها و ابعاد مختلفی ساخته و به بازار عرضه می‌کنند؛ اما شما به عنوان فردی که قصد استفاده از آب باران برای آبیاری فضای سبز دارید، بهتر است این بشکه‌ها را با رنگ‌های تیره و در ابعادی مناسب با میزان بارندگی موجود در منطقه زندگی خود خریداری نمایید. دلیل خرید این بشکه‌ها در رنگ‌های تیره، نرسیدن نور آفتاب به آب داخل بشکه است، زیرا در این صورت احتمال رشد جلبک‌ها در داخل آب به حداقل رسیده و کیفیت و سلامت آب داخل بشکه حفظ می‌شود.
مخازن بتنی ذخیره آب، گزینه مناسب برای ذخیره‌سازی آب باران
مخازن بتنی از جمله محصولات مناسب برای ذخیره کردن آب باران هستند. شما میتوانید این مخازن را در بازسازی حیاط و فضای باز ساختمان و یا فضاهای باز دیگر، طراحی و اجرا کرده و از ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن‌ها بهره‌مند شوید. از ویژگی‌های مهم این نوع مخازن این است که شما میتوانید متناسب با طراحی باغچه در فضای باز و یا سلیقه و نیاز خود، این مخازن را در ابعاد متنوع و با شکل‌های متعددی طراحی و اجرا نمایید. از دیگر مزیت‌های استفاده از مخازن بتنی، متعادل‌سازی PH آب باران است. به این ترتیب میتوانید از عدم تأثیر سوء باران‌های اسیدی بر روی گیاهان خوراکی و گیاهان مقاوم به سرما موجود در فضای سبز مطمئن باشید.
توجه داشته باشید که باید ترکیب بتن به صورت حرفه‌ای انجام شده و درصد سیمان، آب و دیگر متریال مورد استفاده برای ساخت بتن به صورت تخصصی تنظیم شود. ازاین‌رو توصیه می‌شود ساخت این مخازن را به افراد متخصص بسپارید.
با مخازن فایبرگلاس آشنا شوید
از به‌روزترین مخازنی که برای جمع‌آوری و ذخیره آب باران مورد استفاده قرار می‌گیرند، مخازن ساخته شده با فایبرگلاس هستند. این محصولات به دلیل دوام و ماندگاری بالای خود قابل اجرا در زیر زمین نیز میباشند.
بهترین گزینه برای ذخیره‌سازی آب باران کدام است؟
یکی از سؤالاتی که برای افراد در زمینه راه‌اندازی سیستم ذخیره آب حاصل از بارندگی وجود دارد، این است که با وجود گزینه‌های مختلف برای استفاده به عنوان مخزن ذخیره‌سازی، کدام گزینه، بهتر از انواع دیگر است. در پاسخ به این مسئله باید به این موضوع اشاره‌ای داشته باشیم که انتخاب بهترین نوع مخزن برای ذخیره کردن آب باید متناسب با شرایط موجود و نیازهای کاربران انجام شود. به این صورت که شما باید میزان بارندگی موجود در منطقه زندگی خود، فصول بارندگی و حجم موردنیاز آب برای آبیاری فضای سبز مورد نظر را محاسبه کنید. سپس بر اساس این موارد، مخزنی را انتخاب نمایید که قادر به پاسخ‌گویی به نیاز شما باشد.
جنس مخزن منتخب باید در برابر رطوبت موجود در محیط، شدت تابش آفتاب و … تعیین گردد. شما باید ابعاد این مخازن و جنس آن‌ها را تعیین کرده و سپس نسبت به خرید آن‌ها اقدام کنید. در ضمن بررسی کنید که برای ذخیره کردن مقادیر مناسب آب باران که بتواند پاسخگوی نیازهای آبی فضای سبز شما باشد، به چه تعداد بشکه نیاز دارید.
نتیجه‌گیری
ذخیره آب باران از جمله روش‌های نوینی است که در اکثر کشورها برای آبیاری فضای سبز به کار می‌رود. با توجه به مزیتهایی که این روش دارد و باعث صرفه‌جویی در مصرف آب، انرژی و جلوگیری از آلودگی محیطزیست می‌شود، این روش مورد استقبال کشورهای پیشرفته قرار گرفته و امروزه در اکثر حیاط منازل شاهد قرارگیری بشکه‌هایی برای ذخیره کردن آب باران هستیم. شما نیز میتوانید با استفاده از این روش کم‌هزینه و کارآمد، هم در هزینه‌های مصرفی خود صرفه‌جویی کنید و هم گامی ارزشمند در راستای حفظ منابع آب زیرزمینی و صرفه‌جویی در مصرف آب قابل شرب در جهان بردارید.