حیاط سازی سنتی، روشی جذاب برای حفظ اصالت

حیاط سازی سنتی که به آن محوطه سازی سنتی هم گفته می‌شود برای خانه، باغ، رستوران و هتل‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از عناصر و المان‌های سنتی در محیط‌های بیرونی، حال و هوای قدیم را به وجود می‌آورد. از این رو موضوع حیاط سازی سنتی ایرانی اهمیت زیادی دارد.

اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که با دیدن حیاط‌های سنتی دلتان غنج می‌زند و فکر داشتن یک حیاط سنتی به ذهنتان می‌رسد، باید نکات مهمی را در نظر بگیرید. طبیعتا حیاط سازی سنتی برای یک رستوران متفاوت از حیاط سازی ایرانی سنتی برای یک ویلا است. پس اگر می‌خواهید نکات مهم حول این موضوع را بدانید، ادامه مطلب را بخوانید. در ادامه مطلب اطلاعات بیشتری در رابطه با المان‌های یک حیاط سنتی و نکاتی که باید در نظر بگیرید با شما در میان می‌گذاریم.

مهم‌ترین المان‌های حیاط سازی سنتی

طبیعتا برخی از المان‌ها می‌توانند المان‌های مهم‌تری در حیاط سازی سنتی باشند. و بهتر است به کار گرفتن آن‌ها در محوطه را اولویت خود قرار دهید. در ادامه به معرفی و بررسی مهم‌ترین المان‌های حیاط‌های سنتی خواهیم پرداخت. المان‌هایی که به کار گرفتن آن‌ها در محوطه حیاط می‌تواند حس و حال جذاب خانه‌های سنتی و قدیمی را با خود به همراه داشته باشد.

حوض و جوی آب

حوض را می‌توانیم اصلی‌ترین و مهم‌ترین المان حیاط سازی سنتی بدانیم. بسیاری بر این باورند که حوض، قلب معماری سنتی است. خانه‌های قدیمی با هر اندازه‌ای که بودند، از عمارت‌های مجلل با حیاط‌های بزرگ گرفته تا خانه‌های نقلی با حیاط کوچک، یک حوض را در خود جای می‌دادند. وجود حوض در حیاط خانه علاوه‌بر اینکه سبب می‌گشت حیاط خنک‌تر باشد، برای انبار کردن آب نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت. اگرچه امروزه حوض برای این اهداف در حیاط‌ها قرار نمی‌گیرد، اما دیگر مزایای به کار گرفتن آن‌ها از جمله حس نوستالژی و اصالتی که به حیاط می‌بخشد، سبب گشته که حوض هنوز هم از المان‌های اصلی حیاط سازی سنتی باشد.

اندازه حوض را به گونه‌ای در نظر بگیرید که متناسب با اندازه حیاط‌تان باشد. قرار دادن یک آبنما در وسط آن هم می‌تواند موجب افزایش جذابیت حوض و در نتیجه زیباتر شدن حیاط شما شود. رنگ فیروزه‌ای به حوض شما حیات می‌بخشد و آن را زیباتر می‌کند. به کار گرفتن کاشی‌های مربعی کوچک در کف حوض نیز می‌تواند بر جذابیت حیاط سازی سنتی شما تاثیرگذار باشد. این کاشی‌ها همچنین باعث می‌شوند نظافت و شستشوی حوض ساده‌تر شود. همچنین از جوی آب هم می‌توان در کنار حوض استفاده کرد تا صدای جریان آب در جوی، حس و حال جذابی به محیط بدهد.

تخت

تخت برای یک حیاط سازی سنتی همانقدری پر اهمیت است که آلاچیق برای حیاط سازی مدرن. تخت‌های چوبی هم از مهم‌ترین المان‌های حیاط سنتی به حساب می‌آیند و بهتر است مورد استفاده قرار گیرند. اگر قصد حیاط سازی سنتی برای طراحی رستوران یا کافه را دارید، قطعا باید از تخت‌های چوبی کمک بگیرید. این تخت‌ها فضایی برای دور هم جمع شدن و گپ و گفت هستند و می‌توانند در روزهای خنک کنار آبنمای حیاطی محوطه، حال و هوای شما را عوض کنند.

نکته بسیار جالب در رابطه با تخت‌های چوبی این است که این تخت‌ها در اندازه‌ها و قیمت‌های مختلفی موجود هستند و دست شما را در انتخاب بهترین گزینه برای حیاط سنتی باز می‌گذارند.

نمای آجری ساختمان

همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم بهتر است محوطه‌سازی سنتی در جایی انجام شود که با معماری خارجی و نمای ساختمان متناسب باشد. نمای دیوار حیاط سنتی خانه‌های سنتی و قدیمی معمولا آجری بودند. پس اگر می‌خواهید از آجر در طراحی داخلی ساختمان‌تان استفاده کنید که حالت سنتی و نوستالژی داشته باشد، بهتر است طراحی نما با آجر را برای نمای ساختمان خود در نظر داشته باشید. نکته مهم دیگر در رابطه با آجر این است که کشور ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان آجر است و به همین خاطر برای ساختن نمای آجری دست شما در انتخاب اندازه‌ها و رنگ‌های مختلف آجر باز است.

گلدان‌های سفالی

استفاده از گلدان‌های سفالی نیز می‌تواند تاثیر بسزایی بر زیبایی حیاط سنتی داشته باشند. پیشنهاد ما به شما این است که کوزه‌ها و گلدان‌های سفالی با رنگ‌های سبز و آبی استفاده کنید. این گلدان‌ها شما را به یاد خاطرات شیرین و زیبای کودکی‌تان خواهند انداخت. فرقی ندارد که این کوزه‌ها را با چه چیزی پر کنید، رنگ‌های کوزه‌ها و گلدان‌های سفالی، می‌تواند زیبایی حیاط سنتی شما را چندین برابر کند.

گیاهان

گیاهان سرزندگی و شادابی به حیاط می‌بخشند. فرقی ندارد که حیاط شما سنتی است یا مدرن، گیاه می‌تواند زندگی را به خانه و حیاط شما بیاورد. به کار بردن گل‌های رنگارنگ در نمای پنجره‌هایی با نمای گره‌ چینی، حیاط شما را به سنتی و ایرانی بودن نزدیک می‌کند و رنگ و بوی تازه‌ای به فضا می‌بخشد.

سنگ‌فرش‌

سنگ‌ها از مهم‌ترین مصالح برای حیاط سازی سنتی به حساب می‌آیند. از این متریال می‌توانید برای جدول باغچه‌ها و یا سنگ‌فرش کردن زمین و به عنوان سنگ نما استفاده کنید. سنگ فرش کردن زمین یا کف‌سازی با سنگ لاشه هم می‌تواند به نوبه خود حس و حال سنتی بودن را به محوطه حیاط بدهد و زیبایی حیاط را چندین برابر کند. سنگ‌ها همچنین باعث می‌شوند که شستشو و نظافت زمین حیاط ساده‌تر باشد. نکته مهم در رابطه با سنگ، ایجاد تناسب بین طرح و رنگ سنگ‌ها با سبک طراحی و سایر المان‌های موجود در فضای حیاط است. پس به هنگام انتخاب سنگ‌ها برای طراحی و بازسازی حیاط دقت لازم را به کار گیرید.

صنایع دستی

می‌توانید از صنایع دستی شهرهای مختلف یا شهر محل سکونت خود برای تزیین حیاط استفاده کنید. حصیرها، گلیم‌ها و فرش‌های سنتی از جمله صنایع دستی هستند که می‌توان در محوطه سازی سنتی از آنها استفاده کرد.

باغچه

با تعیین محیطی برای ایجاد یاغچه، فضای بیرونی خانه را با گل‌ها و گیاهان زینتی تزیین کنید. باغچه یکی دیگر از مهم‌ترین المان‌های حیاط سازی سنتی به شمار می‌رود و به همین دلیل در تمام مکان‌هایی که هدف آنها ایجاد محوطه سنتی است، باغچه‌های متعددی دیده می‌شود.

محوطه سازی سنتی باغ

معماری باغ‌های ایرانی به تنهایی مبحثی دانشگاهی و قابل تحقیق است. از گذشته‌های دور معماری و محوطه سازی سنتی باغ در ایران رایج بوده است و نمونه‌های برجسته آن را می‌توانید در باغ‌های شیراز مشاهده کنید. اما امروز هم می‌توان باغ‌های کوچک یا خانه باغ‌ها را با محوطه‌سازی و استفاده از المان‌های سنتی، طراحی کرد.

محوطه سازی کافه و رستوران سنتی

امروزه حتی در شهرهای شلوغی مانند تهران هم کافه و رستوران‌ها را به روش سنتی محوطه سازی می‌کنید. حیاط سازی سنتی رستوران و کافه‌ها باعث شده چیزی به نام کافه سنتی یا رستوران سنتی مطرح شود که بسیاری از مردم به این نوع رستوران‌ها علاقه‌ی بیشتری نسبت به رستوران‌های مدرن دارند.

محوطه سازی سنتی ویلا

حیاط سازی سنتی برای ویلاهای با زیربنای زیاد بسیار مناسب است. کافیست بخش‌هایی از حیاط ویلا را برای باغچه، بخشی را برای حوض و جوی آب و بخش دیگر را برای تخت و محل دورهمی اعضای خانواده در نظر بگیرید تا به سادگی ویلایی با محوطه سنتی داشته باشید.

مصالح مناسب برای محوطه سازی سنتی

از چه مصالحی برای حیاط سازی سنتی استفاده می‌شود؟ برای پاسخ به این سوال در زیر مهم‌ترین مصالحی که محوطه‌ی سنتی را تداعی می‌کند معرفی کرده‌ایم.

آجر

اولین و ساده‌ترین ماده‌ای که پس از استفاده از آن در حیاط سازی سنتی، حال و هوای قدیمی به خانه شما می‌دهد، آجر است. از این ماده برای دیوارچینی یا آجرنما کردن بخش‌های مختلف محوطه می‌توان استفاده کرد. نیاز نیست حتما دیوارها آجری باشد، با دیوارپوش‌های آجری می‌توانید سطح بیرونی نماهای خانه را آجری جلوه دهید.

چوب

یکی دیگر از مصالحی که برای محوطه سازی سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد، چوب است. علاوه بر میز و صندلی چوبی یا تخت‌هایی که از چوب ساخته می‌شوند، می‌توانید کفپوش و بخش‌هایی از دیوار حیاط را با چوب بپوشانید تا نمایی روستایی و جنگلی به محوطه داده شود.

سنگ

اگر دوست دارید فضای حیاط خانه شما شبیه محوطه‌های جنگلی و کوهستانی شود، بهتر است از سنگ در نماهای بنا استفاده کنید. ساخت جوی آب و حوض با سنگ‌های کوهی می‌تواند فضای خانه را بیش از پیش شبیه محیط‌های کوهستانی کند.

کاشی

آخرین ماده‌ای که با استفاده از آن می‌توان محوطه سازی سنتی را در خانه، باغ یا رستوران به وجود آورد، کاشی است. بهتر است از کاشی‌هایی استفاده کنید که حال و هوای سنتی داشته باشند.

ترکیب سنت و مدرنیته در حیاط سازی سنتی

اگر از آن دسته افرادی هستید که به ترکیب سبک دکوراسیون داخلی سنتی و مدرن علاقه دارید، استفاده از حصیر در دکوراسیون نیز می‌تواند انتخاب مناسبی باشد. با قرار دادن صندلی حصیری و تخت حیاط می‌توانید هم فضایی برای کسانی که طرفدار مبلمان راحتی هستند، فراهم کنید و هم رضایت عشاق فضای سنتی را به‌دست آورید. البته در نظر داشته باشید که حصیر هم می‌تواند به نوعی المان حیاط سنتی باشد. زیرا یک عنصر از طبیعت است و اصالت و قدیمی بودن را زیر سوال نمی‌برد.

نکات مهم پیش از اقدام برای حیاط سازی سنتی

سلیقه شما مهم‌ترین عنصری است که می‌تواند دکوراسیون و طراحی داخلی و خارجی خانه شما را شکل دهد. پس پیش از اقدام برای محوطه‌سازی سنتی، حتما در نظر بگیرید که دقیقا چه چیزی از حیاط خود می‌خواهید. در اینصورت انتخاب المان‌های یک حیاط سنتی برایتان ساده‌تر خواهد بود. نکته مهم دیگری که باید در نظر داشته باشید این است که اگر ساختمان شما حالت لوکس و مدرن دارد، حیاط سازی سنتی انتخاب چندان مناسبی برای شما نیست. البته این موضوع نیز مجددا به سلیقه شما مرتبط می‌شود، اما بهتر است پلان محوطه‌سازی شما به گونه‌ای طراحی شود که با ساختمان و حتی طراحی داخلی شما هم متناسب باشد.

یک ساختمان سنتی از مصالحی مانند آجر، سنگ، چوب و دیگر مصالح بومی به عنوان مصالح کفپوش محوطه و طراحی نما کمک می‌گیرد تا حس و حال ایرانی بودن را به خوبی نشان دهد. رنگ‌های گرم در معماری سنتی نقش مهمی ایفا می‌کنند پس اگر می‌خواهید فضا، حس و حال سنتی داشته باشد، باید از این رنگ‌ها در طراحی و معماری و حتی حیاط سازی سنتی کمک بگیرید.

45 ایده حیاط سازی سنتی

برای طراحی محوطه به شکل سنتی شاید بهتر باشد تصاویری ببینید که ایده بگیرید. در ادامه تصاویر محوطه سازی سنتی را مشاهده کنید.

نمونه‌هایی از حیاط سازی سنتی ایرانی را می‌توانید در خانه‌های قدیمی در شهرهایی مانند شیراز، یزد و اصفهان مشاهده کنید.

ساخت حوض و قرار دادن گلدان‌های شمعدانی دور حوض یکی از متداول‌ترین کارهایی‌ست که در محوطه سازی سنتی باغ و خانه ایرانی انجام می‌شود.

از درختان و درختچه‌هایی که مناسب اقلیم منطقه هستند در محوطه سازی باغچه سنتی استفاده می‌شود.

در تصویر زیر می‌بینید که صندلی و میزی برای دورهمی اهالی خانه در وسط باغ سنتی در نظر گرفته شده است.

بنای ساختمان ویلای شما می‌تواند به سبک مدرن ساخته شود اما حیاط سازی به سبک سنتی انجام شود. در زیر نمونه‌ای از این شیوه را می‌بینید.

از صنایع دستی به عنوان رو میزی و رومبلی هم می‌توان استفاده کرد تا فضای باغ یا حیاط خانه سنتی‌تر به نظر برسد.

می‌توانید در اجرای طرح حیاط سازی سنتی، بخشی از حیاط را به شومینه‌ی فضای باز اختصاص دهید.

ایجاد مکان‌هایی برای نشستن و استراحت کردن در باغ، فضای حیاط شما را دلنشین‌تر می‌کند.

در حیاط سازی سنتی کوچک می‌توانید فقط روی ایجاد یک باغچه‌ی زیبا جلوی خانه تمرکز کنید.

در خانه‌های با معماری جدید از استخر به جای حوض استفاده می‌شود اما می‌توانید در کنار استخر از میز و صندلی‌های سنتی استفاده کنید.

ساخت یک تاب چوبی و قرار دادن آن در گوشه‌ای از باغ حال و هوای این محیط را جذاب‌تر می‌کند.

ورودی باغ را می‌توان با چوب و گل‌های رنگی و رونده تزیین کرد. نمونه‌ای از این حیاط سازی سنتی کوچک را در تصویر زیر می‌بینید.

کف سازی حیاط سنتی را می‌توان با سنگریزه انجام داد و دور تا دور باغچه‌هایی که ایجاد کرده‌اید را با سنگریزه بپوشانید.

حیاط سازی سنتی ایرانی بیشتر در خانه‌های کوچک انجام می‌شود ولی از عناصر و المان‌های آن در خانه‌های بزرگتر هم می‌توان استفاده کرد.

کاشت درختانی که سال‌های سال عمر می‌کنند و حیاط خانه را با برگ‌هایشان می‌پوشانند یکی دیگر از ایده‌هایی‌ست که برای حیاط سازی سنتی منزل مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در تصویر زیر نمونه‌ای از یک حیاط سازی سنتی زیبا را مشاهده می‌کنید که با گیاهان رنگارنگ و ورودی حلقه‌ای زیبا ساخته شده است.

محوطه سازی حیاط سنتی را می‌توان با پله‌های چوبی هم انجام داد.

استفاده از نیمکت‌های چوبی و مجسمه‌های بزرگ در محوطه سازی سنتی ویلاهای بزرگ متداول است.

حتی با چند کوسن ساده و سنتی هم می‌توانید حیاط خانه خود را به شیوه سنتی تزیین کنید.

آجرها اولین و قدیمی‌ترین نماد برای حیاط سنتی هستند که در تصویر زیر نمونه‌ای از استفاده از آحر را مشاهده می‌کنید.

پله‌های سنگی و آجری حال و هوای باغ ویلای شما را کاملا سنتی می‌کند.

دیوارهای باغ را از نوع آجری انتخاب کنید و با کاشت درختان و طراحی باغچه سنتی، حال و هوای نوستالژیک به خانه بدهید.

محوطه سازی سنتی باغچه با کاشت گیاهان متنوع و حتی خوراکی مانند ریحان و نعنا هم امکان‌پذیر است.

در تصویر زیر می‌بینید که بخشی از باغ را با چهارچوب‌هایی محصور کرده‌اند و مبلی در آن قسمت قرار داده اند.

استفاده از چوب، سنگ و گیاهان متنوع و رنگی می‌تواند نمونه‌ای موفق از یک محوطه سازی سنتی باغ و خانه باشد.

با قرار دادن چند گلدان در گوشه و کنار باغ می‌توانید حال و هوای سنتی به خانه بدهید.

اگر قصد دارید حیاط سازی به سبک سنتی غربی انجام دهید، بهتر است در انتخاب میز و صندلی بیشتر دقت کنید.

در تصویر زیر نمونه‌ای زیبا از یک حیاط سازی سنتی ایرانی را مشاهده می‌کنید که عناصری مانند تخت، حوض و باغچه در آن وجود دارد.

تصویر زیر خانه‌ای در شیراز است که با حوض و تخت و پشتی‌های سنتی چیدمان شده است.

استفاده از کاشی و موزاییک هم در محوطه سازی سنتی وجود دارد. در تصویر زیر می‌بینید که دیوارهای چوبی برای خانه در نظر گرفته شده است.

در حیاط سازی به سبک سنتی از جوی آب به عنوان یکی از عناصر مهم استفاده می‌شود.

طراحی باغچه سنتی باید به گونه‌ای باشد که مسیری برای رفت و آمد در آن بین در نظر گرفته شود.

نمونه‌ای دیگر از حیاط سازی سنتی ایرانی را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید که به جای تخت از نیمکت‌های چوبی استفاده شده است.

تخت چوبی یکی از مهم‌ترین المان‌های محوطه سازی سنتی ایرانی به حساب می‌آید.

در حیاط سازی سنتی کوچک می‌توانید با ایجاد باغچه‌هایی در کنار دیوار یا قرار دادن گلدان‌های گل فضای سبز جذابی در خانه ایجاد کنید.

تصویر زیر نمونه‌ای کامل از یک حیاط سازی سنتی ایرانی است که با تخت و حوض کامل شده است.

یکی از موضوعاتی که در حیاط سازی سنتی منزل باید توجه داشته باشید، سایبان‌ها هستند. می‌توانید از سایبان‌های تاشو برای بخش نشیمن باغ استفاده کنید.

محوطه سازی سنتی ویلا به سبک غربی با سبک ایرانی متفاوت است و طراحی دیوار و حوض در آنها تعریف دیگری دارد. نمونه‌ای از محوطه‌سازی سنتی غربی را مشاهده می‌کنید.

می‌توانید از نرده‌های چوبی برای بخش بیرونی خانه سنتی خود استفاده کنید.

جمع‌بندی

حال که با نکات مهم و مهم‌ترین المان‌های حیاط‌های سنتی آشنا شدید، حتما می‌توانید با آگاهی بیشتری در رابطه با حیاط‌ سازی سنتی تصمیم‌گیری کنید. در پایان مطلب لازم است بگوییم که سلیقه شما در حیاط سازی سنتی نقش مهمی ایفا می‌کند و حیاط سنتی شما بازتابی از سلیقه و درون شماست. با نکاتی که گفتیم و با کمک سلیقه خودتان بهترین گزینه‌ها را انتخاب کنید و حیاطی زیبا، نوستالژی و سنتی بسازید.

در ضمن در این زمینه می‌توانید از افراد متخصص و شرکت‌هایی که کار محوطه‌سازی، ساخت فضای سبز و طراحی باغچه انجام می‌دهند، کمک بگیرید. این شرکت‌ها با تخصص و تجربه بیشتر پیشنهادات بهتری را به شما خواهند داد و در نتیجه حیاط سنتی شما می‌تواند جذاب‌تر باشد. اما اگر نمی‌خواهید محوطه‌سازی سنتی را به افراد متخصص بسپارید، می‌توانید در رابطه با نکات مهم از این افراد کمک و مشورت بگیرید. مصالح و المان‌ها را به گونه‌ای انتخاب کنید که کیفیت مناسبی داشته باشند. زیرا حیاط سنتی شما می‌تواند در معرض آفتاب و یا باران باشد. پس اگر از کیفیت لازم برخوردار نباشد، ممکن است آسیب ببینند.

سوالات متداول